Archeologisch overzicht van Geldrop (slot)
Heemkronijk jaar:2017, jaargang:56, nummer:1, pag:15 -19
Archeologisch overzicht van Geldrop (slot)
door: Jan Broertjes
Late Middeleeuwen en Nieuwe Tijd (1300 – 1700)
De bewoning in de Late Middeleeuwen heeft zich min of meer geleidelijk verplaatst van het gebied bij Genoenhuis naar het huidige Geldrop. Groot archeologisch onderzoek, dat betrekking heeft op deze tijd, is er niet geweest. Er zijn enkele kleine waarnemingen en vondsten gedaan, die hierna aan de orde komen.
In het archeologisch overzicht van Beex worden vondsten gemeld bij de Coeveringse put. Er werden fragmenten middeleeuws aardewerk gevonden maar ook resten van een watermolen die daar mogelijk heeft gestaan.
Dwarsstraat
In een bouwput aan de Dwarsstraat vond men resten van waterputten uit de zestiende en zeventiende eeuw. Deze waterputten bestonden uit een stapeling van (veen)plaggen. Verder werden diverse grondsporen aangetroffen waarvan niet was te duiden waartoe zij hebben behoord.
Waterput opgebouwd met (veen)plaggen.
Diverse onduidelijke sporen in de grond.
Bogardeind
Aan het Bogardeind tegenover het ziekenhuis werden resten van waterputten gevonden die waren opgebouwd op een karrenwiel wellicht met plaggen opgestapeld voor de putwand.
Karrewielen.
Hofstraat
In de Hofstraat vond een onderzoek plaats in de achertuinen van woningen die afgebroken zouden worden. Diverse resten van aardewerk uit de Late Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd werden gevonden. Allerlei verstoringen, afvalkuilen en waterputten duiden op herhaaldelijk veranderde bewoning vanaf de Middeleeuwen. Gezien het kleinschalig onderzoek was er weinig of geen structuur in aan te brengen.
Trechterkan.
Steengoed aardewerk.
Vuurstoofjes'
Flesjes.
Grape.
Kasteeltuin
Bij het kasteel aan de oostzijde van de gracht zijn de grondsporen van de fundering van de middeleeuwse woontoren gevonden. Op een blok muurwerk na werd van de muur en de fundering niets aangetroffen.
De plaats van de woontoren tot uitdrukking gebracht in een bestrating.
Barrier
Op het toekomstig bedrijventerrein Barrier werden bij een archeologisch onderzoek diverse sporen aangetroffen. Talrijk zijn de greppels en sloten die vele vragen oproepen. Greppels dienen voor afscheiding en sloten moeten water afvoeren. De datering is zestiende eeuw, hetgeen betekent dat de sporen afkomstig zijn uit de periode die de kleine ijstijd heet. Behalve lagere temperaturen kende de periode veel neerslag. Bovendien bevindt de locatie zich aan de noordzijde op de flank van een beek. Het gebied was waarschijnlijk nogal nat, waardoor het nodig was het overtollige water richting beek af te voeren. Mogelijk is het ook de reden dat van verdere bewoning werd afgezien en het terrein werd verlaten.
Naast greppel- en slootsporen komen er kuilen voor mest, afval en andere functies voor en een vermoedelijke waterput. Ook werden er paalkuilen van mogelijk een huis of boerderij aangetroffen.
Door de vele grondsporen was het moeilijk te ontdekken of er sporen waren afkomstig van een huis. Op basis van vondsten in greppels en sloten van kloostermoppen, natuursteen en vensterglas, zal het hier wellicht gaan om een woning. De afmeting van de woning was circa 35 bij 14 meter.
Aan de zuidrand van het erf tegen de woning heeft zich vermoedelijk een waterput bevonden. Het lijkt er op dat eerst de put is gegraven en daarna op de insteek van put de woning is gebouwd.
Iets oostelijk van deze woning is nog een plattegrond van een woning gevonden. Hier waren resten van een potstal aanwezig, hetgeen er op duidt dat er vee werd gehouden.
Ten noorden hiervan werd nog een structuur aangetroffen. Het is onduidelijk of het hier gaat om schuur, stal of ander gebouwtje.
Ligging van het erf en de woonplaats.
Bijzonder was een kuil van 2 bij 1,5 meter met een diepte 60-80 cm waarin fragmenten aardewerk, baksteen, glas en metalen voorwerpen waren gedeponeerd. De fragmenten aardewerk zijn zo goed mogelijk gerestaureerd en blijken te bestaan uit melkschalen, steengoed kruiken en kannen. Deze dateren vooral uit de zestiende eeuw en mogelijk is één object afkomstig uit de vijftiende eeuw.
Een overzicht van het aardewerk.
Een ronde metalen schijf met een gegolfd oppervlak.
Ook werden glasfragmenten gevonden die van een voor Nederland zeer zeldzame drinkbeker zijn. Tevens werden een kandelaar en een ronde metalen schijf aangetroffen.
Kandelaar met een gebogen ophangpunt cq handvat.
Zeer fragmentarische (koe)bel.
In een roestklomp die men vond bleek een (koe)bel verborgen te zitten.
De Burght
Het eerste onderzoek op het terrein van de Burght was in 2006. Dit onderzoek leverde diverse grondsporen op zoals grachten, paalsporen, muurresten en aardewerkresten. Het aardewerk bestond uit scherven die dateren uit de dertiende eeuw tot de negentiende eeuw. Er werd een muntgewicht gevonden van een gouden leeuw (Antwerpen), een Duitse munt uit de zeventiende eeuw en een oord van Philips IV van Vlaanderen uit 1643.
Oord. Munt. Muntgewicht.
Muurresten.
Men borg resten van twee schoenen, zogenaamde instappers, die gedragen werden vanaf de zestiende eeuw.
Een paar jaar later is er nog een onderzoek uitgevoerd, waarvan het definitieve rapport nog op zich laat wachten. Bij dit onderzoek werden ook muurresten aangetroffen en vele resten van gracht(en), greppels en sloten.
Bronnen: