Historie van de Pastoor Thijssenlaan 76

Heemkronijk jaar:2018, jaargang:57, nummer:1, pag:11 -16

Historie van de Pastoor Thijssenlaan 76

en vier andere boerderijen in Sterksel

door: Josien Leijssen-Klessens

Vijf boerderijen in dezelfde stijl gebouwd in de jaren twintig van de vorige eeuw. Vanuit alle hoeken van Nederland kwamen mensen om hun toekomst hier op te bouwen in de pioniersjaren van Sterksel.

Inleiding

Na het failliet gaan van de N.V. De Heerlijkheid Sterksel in 1925 is Sterksel opgedeeld in percelen die verkocht zijn aan mensen afkomstig uit heel Nederland, met uitzondering van de provincies Zeeland en Groningen. Deze mensen, pioniers, klaar om aan een nieuwe toekomst te beginnen, hebben met hard werken zelf hun nieuwe dorp en gemeenschap opgebouwd en gevormd tot wat Sterksel nu is.

Op één van de boerderijen die na 1925 zijn gebouwd heb ik mijn jeugd doorgebracht. Toen ik op zoek ging naar de geschiedenis en de bewoners van dit pand stuitte ik op het verhaal dat één persoon vijf dezelfde boerderijen zou hebben gebouwd. Uit een interview met Gerrit Noordman: “In die tijd werden door een slager in Utrecht een 5-tal dezelfde boerderijen gebouwd op het Chijnsgoed en daar kwamen Giesen, te Dorsthorst, Pompen, van Maaren en Koller te wonen.”

De boerderijen zijn alle gebouwd in dezelfde Utrechtse stijl door Van den Hengel uit Stoutenburg, provincie Utrecht. De adressen D4 en D5 zijn achter op het Chijnsgoed gelegen, een weg die pas in 1956 werd verhard. De andere boerderijen liggen aan de Pastoor Thijssenlaan, die in 1950 werd verhard.

Korte geschiedenis Sterksel

Al sinds de oudheid is de omgeving van Sterksel een gebied waar gewoond werd. Er zijn sporen gevonden van urnenvelden, en voorwerpen zoals Romeinse munten, restanten van Romeinse putten en dakpannen.

In 1197 komt de Abdij van Averbode in het bezit van Sterksel. De vorige eigenaar is Herbertus, heer van Heeze. Sterksel zal zo’n 625 jaar bezit zijn van de abdij. Onder leiding daarvan komt Sterksel tot bloei. Er ontstaat een beschut centrum met een slotgracht en wegversperringen, een kapel en hoeves, alles gelegen ter hoogte van het kerkhof aan de Averbodeweg. Er zijn vijf pachthoeves: de Brilhoeve, de Kanhoeve, de Poelhoeve, de Steenhoeve, alle gelegen binnen de grachten én de hoeve Ter Braak, gelegen in de richting van Providentia, buiten de gracht. Er wordt dus zelfs een kapel gebouwd en ook wordt er recht gesproken.

Kaart van Sterksel, 1653 door Cornelis Lowis. 

In 1798 komt de familie Pompen in het bezit van Sterksel en dat blijft zo tot 1914. De familie Pompen zorgt voor de bouw van een kerkje (1885) en een kerkhof, en bewoont zelf ‘Huize Sterksel’.

In 1914 bestaat Sterksel uit zestien boerderijen en na verkoop wordt de N.V. De Heerlijkheid Sterksel opgericht. Het plan ontstaat om van Sterksel een tuinstad te maken met een Grand Hotel, villa’s, een kanaal, verharde wegen, wandelpaden, een roeivijver, gescheiden zwembaden en sportvelden voor dames en heren, boomen groentekwekerijen. De bereikbaarheid is intussen sterk verbeterd door de aanleg in 1913 van het treintraject Weert- Eindhoven met een eigen station voor Sterksel. Men begint met de ontginning met behulp van paarden, ossen en veel werklui waaronder Belgische geïnterneerde soldaten en werkloze Rotterdamse havenarbeiders.

Het station van Sterksel met de toegang tot de N.V. Heerlijkheid Sterksel, het kanaal en de smalspoorbaan. (Bron: Fotocollectie op www.heemkundekring-hlz.nl)

In 1924 gaat de Hanze Bank failliet en hierdoor ook de N.V. De Heerlijkheid Sterksel. Er vindt een publieke verkoop plaats en het Grand Hotel wordt verkocht aan de Witte Paters, die het ombouwen tot een seminarie, het Sint Paulus College. Een eindje verder ligt sinds 1921 Huize Providentia, verpleeghuis voor epileptische patiënten. In 1932 komt er aan de Albertlaan ook een zusterklooster bij. De gronden worden verkocht aan landbouwers afkomstig uit alle provincies, met uitzondering Zeeland en Groningen.

In 1927 wordt ook een nieuwe kerk gebouwd, gewijd aan de H. Catharina. Het oude kerkje blijft tot 1976 in gebruik als pakhuis voor de C.H.V.. In dat jaar wordt het kerkje in één nacht tijd gesloopt. Het schooltje uit 1919 vervangt men door de nieuwe Aloysiusschool aan de Beukenlaan op de plaats waar nu de nieuwe Talententoren staat.

Na 1795, tijdens de Franse Tijd, beslist Napoleon dat Sterksel aan Soerendonk wordt toegevoegd. Logisch is dit niet, aangezien Sterksel niet eens aan Soerendonk grenst. Verschillende malen is er sprake geweest van toevoeging aan Heeze, maar die gemeente heeft daar geen oren naar. In 1925 ten slotte wordt Sterksel, tegen de wil van de bewoners, bij Maarheeze gevoegd. In 1997 bij de herindeling ontstaat dan toch de gemeente Heeze-Leende mét Sterksel.

De vijf boerderijen

Rond 1925 bouwt Van den Hengel uit Stoutenburg, provincie Utrecht, vijf boerderijen in dezelfde Utrechtse stijl. Hieronder volgen de betreffende boerderijen en hun bewoners voor zover door mij terug gevonden.

Adres D4, gelegen achter op het Chijnsgoed, nu Chijnsgoed 16, Maarheeze.

Op 8 november 1926 worden daar ingeschreven, afkomstig uit Leusden, provincie Utrecht,: Everardus van Maaren *Barneveld 18 juni 1873, † Sterksel 25 december 1947 en zijn vrouw Johanna van de Pol *Leusden 23 november 1877, † Sterksel 1966.

Hun kinderen zijn: Jacob van Maaren *Leusden 1907, † Leusden 1908; Willemina van Maaren * Leusden 1908, † Leusden 1919; Martinus van Maaren *Leusden 1910, † Leusden 1917; Jacobus van Maaren *Leusden 1911, † Leusden 1911; Regina van Maaren *Leusden 5 oktober 1912, † Geldrop 1989; Jacobus van Maaren *Leusden 1914, † Leusden 1914; Everardus van Maaren *Leusden 8 juni 1915, † Maarheeze 1995; Jacobus van Maaren * Leusden 15 mei 1917, † Valkenswaard 1975.

 Het echtpaar Van Maaren-Van de Pol en hun drie kinderen. (Bron: https://sterksel.nu/wikisterksel/index.php/Fotoalbum_Pastoor_Thijssen_1935)

De drie kinderen die met de ouders de boerderij op het Chijnsgoed betrekken, blijven op het Chijnsgoed wonen. Job (Jacobus) trouwt in 1946 met zijn buurmeisje Lies Maas en zij blijven op de ouderlijke boerderij wonen. Everardus bouwt in de buurt in 1945 zijn eigen boerderij en hun zus Regina trouwt met Nelis van Bommel die in 1943 die ook zijn eigen boerderij bouwt op het Chijnsgoed.

Adres D5, gelegen op het Chijnsgoed.

Op 23 februari 1927 worden daar ingeschreven: Jacobus Koller *Stoutenburg, Utrecht 31 augustus 1866, † 23 oktober 1940 en zijn vrouw Grietje Rutten *Hoogland, Utrecht 30 december 1879, † 1975. 

Hun kinderen zijn: Theodorus Koller *Stoutenburg 20 april 1906; Hendrika Koller *Stoutenburg 15 juni 1907; Wilhelmus Koller *Stoutenburg 15 februari 1909, † Sterksel 20 mei 1927; Johanna Koller *Stoutenburg 8 november 1910, † Stoutenburg 19 november 1910; Johanna Koller *Stoutenburg 6 maart 1912; doodgeboren meisje * † Stoutenburg 24 juli 1914; Petrus Koller * Stoutenburg 5 december 1915; Joannes Koller *Stoutenburg 25 juli 1918; Maria Koller * Stoutenburg 20 januari 1922, † Stoutenburg 4 februari 1922; Jacobus Josephus Koller *Stoutenburg 17 maart 1924.

Het echtpaar Koller-Rutten en hun gezin. (Bron: https://sterksel.nu/wikisterksel/index.php/Fotoalbum_Pastoor_Thijssen_1935) 

Nu wonen op Chijnsgoed 5 Henk Bax met zijn vrouw Toos van Heugten uit Someren-Heide en aan de andere kant van de boerderij hun dochter Anne Bax (kleindochter van Tinus Bax en Jans Koller) met haar man Miguel Pontes en hun drie kinderen.