Heemkronijk jaar:2018, jaargang:57, nummer:1, pag:16 -19
Historisch Bruggerhuizen
door: Ad Maas
Van één van onze leden, Ad Maas, ontving de redactie de volgende informatie over de website die een werkgroep op wil zetten over historisch Bruggerhuizen. De website is al te bereiken onder www.bruggerhuizen.nl, maar moet nog gevuld worden. Op de website wordt iedereen met informatie, hints op tips opgeroepen deze op te sturen. De redactie wil dit initiatief om de historie van een deel van ons heemgebied voor het voetlicht te brengen graag ondersteunen. Daarom ruimen we in ons blad ruimte in om de informatie over deze website aan onze lezers te presenteren.
Voormalige boerderij op Bruggerhuizen 1 (familie Jef en Berta van Bree)
Het initiatief
Bruggerhuizen is een oud gehucht aan de rand van het Staatsbosgebied Leenderheide in de gemeente Heeze-Leende, nabij Valkenswaard, Hamont-Achel en de abdij Achelse Kluis. De website moet het resultaat worden van een samenwerkingsproces om de geschiedenis van Bruggerhuizen vanaf circa 1200 tot 50 jaar voor heden uit te werken:
Mensen van en in verband met Bruggerhuizen:
* register van de bewoners en grondeigenaren;
* persoonskaarten van de hoofdbewoners en grondeigenaren die niet op Bruggerhuizen woonden;
* nadere informatie uit archieven.
Overzicht van alle literatuur over de geschiedenis van Bruggerhuizen met beschikbaarstelling van de tekst
Elke reactie wordt op prijs gesteld: info@bruggerhuizen.nl of 040-2016283 (Ad Maas).
Werkgroep Historisch Bruggerhuizen: Dian Maas, Ad Maas, Joop Kennis en Leo Wijnen.
Deze informatie zal in principe op de hierna volgende manier gepresenteerd worden:
De website
Register van hoofdbewoners die voor 1967 op Bruggerhuizen hebben gewoond
Klik op de naam van een persoon en u krijgt van deze persoon een persoonskaart. Op de persoonskaart staan de andere bewoners (zoals partner en gezinsleden) vermeld. Er zijn in een aantal gevallen doorverwijzingen opgenomen naar archiefmateriaal. Personen met cursief afgedrukte namen hebben (nog) geen persoonskaart.
Alphonsus Baeten (1885 -1973); Johannes Baten (1963 - 1911); Jacobus Hendricus Baken (1963-1911); Theodorus Baken (1871-1953); Hendrikus van den Bergh (1752 - 1832); Henricus Bergmans (1761 - 1836); Johannes Bergmans (1891 - 1980); Leonardus Bergmans (1801 - 1865); Anne Margaretha Caris (1870 - 1934); Adam Ceelen (1784 - 1875); Lucas Compen (1882 - 1945); Martinus Coolen (1780 - 1864); Peter Coolen (1815 - 1873); Willem Couwenberg (1845 - 1930); Norbertus Cuijpers (1888 - 1963); Wilhelmus Davits (1882 - 1918); Franciscus Doetsenborg (1819 - 1891); Antonius Hendrik Gerard van Driel (1899 - 1963); Johannes Cornelis Driessen (1872 - 1948); Martinus Cornelis Driessen (1901 - 1928); Adrianus van den Dungen (1880 - 1955); Franciscus van den Dungen (1865 - 1951); Gerardus Hendricus Evers (1892 - 1952); Antonius Faassen (1878 - 1958); Jacobus Faassen (1875 - 1960); Willem Faassen (1877 - 1963); Jacobus Feijen (1755 - 1807); Joannes Mathias Feijen (1796 - 1872); Hendrik Gerrits (1876 - 1946); Johannes van Gerwen (1816 - 1871); Peter van Gerwen (1853 - 1935); Wilhelmus Servatius de Graef (1901 - ?); Jacobus van Hoof (1824 - 1910); Marcellus Jansen (1836 - 1923); Marcellius Janssen (1763 - 1818); Cornelis van Kemenade (1886 - 1937); Godefridus van Keulen (1815 - 1892); Martinus van Keulen (1791 - 1850); Joannes Libreghs (1748 - 1797); Josephus Antonius van Mierlo (1889 - 1939); Antonius Nijnens (1794 - 1872); Francis van Osch (1875 - 1929); Josephus van der Palen (1887 - 1967); Petrus Peels (1767 - 1835); Christianus Pietjens (1780 - 1859); Bartholomeus Schuurmans (1847 - 1934); Martinus Spoormans (1815 - 1892); Jacobus Sprengers (1769 - 1834); Joannes Sprengers (1765 - 1843); Adrianus van Tol (1872 - 1943); Adriaan van Veldhoven (1862 - 1945); Johannes van Veldhoven (1826 - 1903); Josephus van Veldhoven (1828 - 1886); Godefridus van Velthoven (1788 - 1881); Johannes Theodorus Veraa (1902 - 1989); Johannes Verheijden (1814 - 1877); Michiel Verheijden (1854 - 1922); Arnoldus Verhoeven(1845 - 1918); Bartholomeus Verhoeven (1868 - 1950); Leonardus Verhoeven (1802 - 1869); Antonie van Weert (1832 - 1899); Johannes van Weert (1876 - 1962); Johannes Wijber (1803 - 1857); Godefridus Wijnen (1873 - 1948); Hendrikus Wijnen (1826 - 1897); Hubertus Wijnen (1828 - 1910); Judocus Wijnen (1787 - 1884); Martinus Wijnen (1823 - 1903); Peter Franciscus van den Wildenberg (1903 - 1964).
Register van personen die voor 1967 grond bezaten op Bruggerhuizen maar daar niet woonden
Klik op de naam van de persoon en u krijgt een aanduiding van het perceel / de percelen
Bruggerhuizen anno
Overzicht van bewoning en bezit van onroerend goed in een bepaalde periode. Klik op de betreffende periode voor een situatiebeschrijving.
1821 - 1849; 1849 - 1860; 1860 - 1869; 1869 - 1890; 1890 - 1901; 1901 - 1921; 1921 – 1931.
Historische Documentatie Bruggerhuizen
Klik op het document en u krijgt een pdf van de tekst
Algemene schets van Bruggerhuizen
A.C. Maas, De naam is Bruggerhuizen
A.C. Maas, Bruggerhuizen in de gemeente Heeze-Leende
A.C. Maas, Het gehucht Bruggerhuizen
A.C. Maas, Ter plaatse aan de Tongelreep
C. S. Smit, Bewoners van Bruggerhuizen 1732-1773
J.J.F. de Waal, Ruzie in de Bruggerhuis
L. Driessen, De macht van het geweer
L. Driessen, De Zeelbergse en de Leenderbrug
L. Driessen, In faveur van justitie
L. Driessen, Op de Bruggerhuis 1 en 2
L. Driessen, De Leenderbrug 1940/1945
J. Bots en H. Mélotte, Van Wedert tot Valkenswaard
J. Coenen, Leende, Geschiedenis van een dorp met een ondernemende bevolking
P. Willems, Geschiedenis van het lager onderwijs in Leende
Periodiekske, Zwitserse militairen in Valkenswaard
J.J.F. de Waal, De huid vol gescholden
L. Driessen, Paul Henri Thiry Baron D’Holbach
J. J. F. de Waal, Akten uit het streekarchief
L. Driessen, De Leenderhoef 1790- 1949
P. van Lind, Burgemeester van New York
P. Willems, Van Bruggerhuizen naar New York (2005)
L. Driessen, Van Bruggerhuizen naar New York (2005)
H. van der Heijden, Leende in 1823 en 1832, persoonlijk en per meter, Leende 2006, p. 186-188
Het Voorontwerp (1974) Ruilverkaveling
Het Ontwerp (1975)
Het rapport voor de ruilverkaveling Schaft (1976)
Houding van ‘Bruggerhuizen’: de tegenkrant
M. Huybregts, R. Schröder en Chr. Verborg, Beloftes maken schuld, TU 1976
P. Willems, Bruggerhuizen kwam, zag en overwon
L. Driessen, De blunder van Bruggerhuizen, Persoonlijke herinneringen rondom een amendement
A.C. Maas, Bruggerhuizen in Heeze-Leende
C. de Wit, Bruggerhuizen gered van een bestuurlijke blunder
L. Driessen, Notitie bij twee schriftelijke reacties over Bruggerhuizen
Agglomeratie Eindhoven, Landschapsonderzoek agglomeratie Eindhoven (1977)
IVN-werkgroep, Bruggerhuizen , Inventarisatierapport (1979)
S.R.E. , Ontwerp regionaal structuurplan (1996)
Het natuurontwikkelingsproject Achelse Kluis
Het projekt Laagveld
Wilde zwijnen in en om het Leenderbos
Het Tongelreepprojekt
Het Inrichtingsplan Leenderbos Groote Heide 2012
J. Wintermans, Belgische vluchtelingen in Eindhoven 1914-1919, Tilburg 1985
Plattegrond Bruggerhuizen, gelegen tussen Leende en Valkenswaard. (Bron: Heemkronyk 4 (1986) 47-54)
Tot besluit
De gegevens over de personen (dus de persoonskaarten) zijn vooral ontleend aan de administratie van de burgerlijke stand. Van iedere burger worden akten gemaakt en opgenomen in verband met geboorte, huwelijk (sinds 1998 ook geregistreerd partnerschap), echtscheiding en overlijden. Na de Franse Revolutie, maar nog voor het regime van Napoleon in 1799, werd bij de Franse wet van 25 september 1792 de burgerlijke stand vastgesteld. Na de annexatie van de Zuidelijke Nederlanden door Frankrijk werd bij decreet van 17 juni 1796 ook in de Belgische departementen de burgerlijke stand ingevoerd. De feitelijke invoering in Nederland vond plaats in 1811, nog niet uniform in alle provincies en gemeenten, maar wel overeenkomstig. Napoleon gebruikte de administratie meteen om de dienstplicht ten behoeve van zijn leger af te dwingen en een efficiëntere belastingheffing in te voeren. Een goede administratie kan ook beter misbruikt worden dan een minder duidelijke. Zo werden in Nederland meer Joden opgepakt dan in België.
Het gebruiken van een achternaam was overigens in de Belgische departementen al eeuwen eerder een vast gebruik (vandaar ook de oudere namen en de wat andere spelling); in het Noorden moest iedere burger volgens een decreet van Napoleon van 18 augustus 1811 een achternaam presenteren. Die naam hadden de meeste burgers in de praktijk bijna altijd al, wat duidelijk wordt uit andere archieven (parochies, notariaten, belastingen, rechtspraak e.a.). Zonder achternaam door het leven gaan viel al veel langer niet mee. Toch bleven er in Noord-Nederland nog geruime tijd mensen over die geen achternaam voerden. Op 17 mei 1813 werd een nieuw decreet uitgevaardigd waarin bepaald werd dat men toch echt voor 1 januari 1814 een achternaam moest kiezen. Maar ook dat werd niet overal opgevolgd. Veel later, toen het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden alweer enige tijd een feit was, vaardigde koning Willem I op 8 november 1825 nog een Koninklijk Besluit uit waarin werd bepaald dat wie nog geen (vaste) achternaam had vastgelegd, daar nog zes maanden de tijd voor kreeg.
Gebruik voor genealogisch onderzoek
De Burgerlijke Stand is een belangrijke informatiebron voor mensen die aan stamboomonderzoek doen. Sinds eind jaren negentig van de vorige eeuw zijn individuele plaatselijke, regionale en provinciale archiefdiensten begonnen deze gegevens gedigitaliseerd beschikbaar te stellen via internet; daarnaast is een in Nederland overkoepelend project Genlias opgezet (per 1 januari 2013 vervangen door Wiewaswie) om deze gegevens gebundeld aan te bieden. Ook voor allerlei andere onderzoeken kunnen deze gegevens van belang zijn.
Voor gegevens uit de Burgerlijke Stand gelden beperkingen aan de openbaarheid om de privacy van nog levende personen te beschermen. Voor geboorteaktes geldt in Nederland een openbaarheidsbeperking van 100 jaar, voor huwelijksaktes 75 jaar en overlijdensaktes 50 jaar.
U ziet in het project Historisch Bruggerhuizen dat het de bedoeling is om andere archieven erbij te betrekken in verband met iemand. En het is natuurlijk ook de bedoeling om alle bewoners en grondeigenaren van voor 1800 op te sporen. Tot de grondeigenaren behoorde ook de familie van Tuyll van Serooskerken. Bruggerhuizen was en is een klein gehucht met doorgaans tussen de veertig en tachtig bewoners. In de Eerste Wereldoorlog woonden de paters en broeders van de Achelse Kluis een tijd op Nederlandse grondgebied, waardoor ze (informeel?) inwoner van Leende waren en bewoner van Bruggerhuizen. Wie doordenkt op de omvang van dit project (met een erg kleine bevolking) deinst wel even terug van de in beginsel enorme omvang van een ‘volledig’ onderzoek. De Werkgroep beseft dan ook dat het project niet binnen een bepaalde termijn uit te werken is. Het is meer een project waaraan steeds verder gewerkt kan worden. Daarom is ook gekozen voor een open opzet. Ieder kan bijdragen. De huidige Werkgroep kan nu zeker ook hulp gebruiken om een overtuigende start te kunnen maken.