Paspoort voor de gehuwde vrouw
Heemkronijk jaar:2021, jaargang:60, nummer:2, pag:26
Paspoort voor de gehuwde vrouw
Vrouwen aan het werk
De cijfers liegen er niet om. De arbeidsparticipatie van vrouwen in Nederland in de twintigste eeuw was laag – een stuk lager dan in omringende landen. Vrouwen werkten hard, maar vooral binnenshuis, en onbetaald. Er is wel verondersteld dat de sterke traditie van het mannelijk kostwinnerschap is terug te voeren tot de zeventiende eeuw. Niets is minder waar. Het sterke beeld van het mannelijk kostwinnerschap vertroebelde lange tijd het zicht op de rijke geschiedenis van vrouwenwerk.
Wetten beperkten de mogelijkheden voor vrouwen om actief te zijn op de arbeidsmarkt. Tot 1956 waren bijvoorbeeld alle gehuwde vrouwen handelingsonbekwaam. Daarna mochten gehuwde vrouwen blijven werken, en hun eigen geld verdienen – al was het nog helemaal niet gezegd dat hun loon even hoog als dat van mannen zou zijn. [1]
Suze Fokker, Affiche Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid, 1898. (Bron: vakbondshistorie.nl/dossiers/vrouwen-aan-werk/)
Paspoort voor de gehuwde vrouw
Enige tijd geleden bracht Cor Vrijsen, zoon van een oud-Heezenaar wat spullen uit de erfenis van zijn vader naar de Heemkamer, waaronder een bijzonder 'Paspoort', een boekje in de vorm van het toenmalige paspoort. Echtgenote, moeder, kinderverzorgster, kokkin, ja soms een halve dokter en wat al niet méér te zijn en bovendien… Minister van Financiën over de huishoud-portemonnaie! Met deze zinnen uit deze unieke wervingsbrochure van Atelier de Sleutel, Geldropseweg 104 en dochteronderneming van Van Engelen & Evers in 1965 werden vrouwen uitgenodigd om eigen inkomsten te verwerven. Een vorm van personeelswerving met een duidelijke promotie over de gunstige arbeidsomstandigheden en tevens een geruststelling naar het thuisfront. Hoe een en ander gedateerd is blijkt o.a. uit een van de regels, dat roken tijdens het werk is toegestaan en een koffiepauze van maximaal 5 minuten. Kortom, een mooi stukje geschiedenis en aanwinst voor de bibliotheek!
[1] Dossier Verzuiling en kostwinnersmodel houden vrouwen lang uit het arbeidsproces op de website Het geheugen van de vakbeweging.