Het geslacht van Litsenburg in Heeze Leende

Heemkronijk jaar:1967, jaargang:6, nummer:2,  blz.18 -26

HET GESLACHT VAN LITSENBURG IN HEEZE LEENDE 1560-1790

door: A.F.N. van Asten 

De eerste van Litsenburg die wij in de Meierij van Den Bosch vonden, was Willem Don- der(s) van Litsenburg. Hij woonde in het dorp Leende, 10 km ten zuiden van Eindhoven, in de periode van 1560 tot 1624. Op 29-3-1624 maakten Wyllem Donders van Lytsenboerch, krank te bed en Jenneke Bus, hun testament te Leende. 1) Marijken, dochter wijlen Reynder Bussen, met hare momber, heeft verkocht aan Willem Donder van Litsenburgh, haar zwager, al haar goederen haar ten deel gevallen bij scheiding en deling van haar ouders en wel op 9 febr. 1588. 2) In 1610 zijn de schepenen van Heeze-Leende ten verzoeke van Willem die Litsenborch, geweest ten huize tot Strabregt (Heeze) waar Jacop van Veldhoven woonde, bij Anna Sweers voor haar bed, waar Anna vermits haar ouderdom op lag. Ze hebben Anna gevraagd, wat kennis zij had van de rente van f 2,- ‘s jaars die Joosten Reymen Bussen, haar neef, opgedragen had en waarvan de brief onvindbaar was. Anna verklaarde hierop, dat zij geen kennis van die brief had, maar toen zij tot Leende ten huize van Willem den Litsenborch in de kraam was, dat zij Joosten voornoemd, toen had horen zeggen, dat de brief achter zijn paard in een stijl stak en dat. . . . 3) Op een lijst met namen van inwoners uit Leende over de schade die zij geleden hadden door legers die voorbijtrokken staat te lezen: "Willem van Luxenborch: 8 gld. d.d. 1601". 4) Dat de naam van Willem van Litsenburg is afgeleid van "Luxemburg", is trouwens heel duide-lijk te lezen in diverse andere schepen-akten uit Heeze-Leende. Een er van is zelfs zeer duidelijk en luidt aldus: Wyllem Donders van Litsenboerg geeft volkomen last en procuratie aan Jan Wyllems, zijn zoon, om te heffen en beuren (ontvangen) alzulke tweehonderd gulden, lytsenborger waarde of honderd brabantse gulden. Deze som staat te ontvangen op een klooster genaarnd, Synt Janspedael tot Tryer gelegen achter de Dom en Willem geeft aan Jan, zijn zoon, last om te ontvangen en een kwitantie daarvan te geven enz. Deze akte was gedateerd 29 maart 1624. Hierbij waren de testes (getuigen); Jacop Bluyssen, absent (sic! ! !) en Hanryck Joost Goossens, schepenen in Leende. 5) Willem Donder van Lytsenburg en consorten verzoeken o.a. op 17-4-1624 in een geding tegen Jenneke, weduwe van Willem Bleesen om recht. 6) Op 27-8-1624 zijn het zijn erfgenamen die uitvoering van vonnis verkrijgen tegen Jenneke Bleesen. Willem was intussen overledenl De schepen Hendrick Joost Goossens en Hendrik Coolen in gezelschap van Peter Clevers als vorster, aangekomen ten huize van de verroordeelde op 12-11-1625, verzochten om goederen en panden. Ze verklaarden er aldaar echter geen gevonden te hebben!!! 7)
_______________________________________
1) R.A. Den Bosch: Heeze R 85, d.d. 3-4-1624. 2) R.A. Heeze R 82, folio 80 d. d. 1588. 3) R.A. Heeze R 92, losse stukken d.d. 1610 4) R.A. Heeze R 76, losse stukken d.d. 1601 5) R.A. Heeze R 77, los stuk no. 4, d.d. 1624 6) R.A. Heeze R 4, folio's 6 en 8 d.d. 1624 7) R.A. Heeze R 4, folio's 28 en 84 verso

De stamboom van Litsenburg wordt dus:

I-A Willem van Litsenburg, wonend te Leende, geboren rond 1560 en overleden in 1624. Willem was gehuwd met Jenneke Bussen, een dochter van Reym Bussen. Als hun kinderen o.a.: 1. Jan van Litsenburg, volgt II-A; 2. Petrus van Litsenburg, volgt II-B; 3. Catharina van Litsenburg, zij huwde voor de pastoor van Leende op 6-11-1625 (R.A.
Leende 2) met Joannis Peter Dingens.

II-A Jan van Litsenburg (zie I-A-1), geboren rond 1599 te Leende. Met wie hij trouwde is me onbekend. In 1635 wordt hij in een akte genoemd met Peter Willems Litsenborch, zijn broeder. 8) Ook in 1650 wordt hij nog genoemd als wonend in Leende. 9)
Zijn zoon is waarschijnlijk: 1. Jacob Jan van Litsenburg, volgt III-A Ik heb nog te weinig gegevens om het te bewijzen.

II-B Peter van Litsenburg (zie I-A-2). Hij huwde op 13-1-1615 te Leende met Mar- garetha Joannes Tielkens. In een schepenprotocol van 1624 lezen wij: "Peter, zoon van wijlen Willem Duard van Litsenborch, man van Margreten, dochter wijlen Jan Tielkens. 10) Kinderen van Peter en Margriet waren: 1. Jan van Litsenburg, volgt III-B; 2. Henrica van Litsenburg. Zij overleed te Leende op 21-7-1682. Beiden wor- den genoemd in R.A. Heeze R 98, d.d. 1665 te Leende. 3. Peter van Litsenburg? waarschijnlijk; 4. Johanna van Litsenburg? idem; 5. Catharina van Litsenburg? idem; De laatste drie personen treden nl. op als doopheffers bij de kinderen van III-B.

III-A Jacob Jan van Litsenburg (zie II-A-1) geboren 1625-1630, trok naar het nabij gelegen Heeze. Hij huwde met Persijn Janssen. In 1676 was hij een der borge- meesters in Heeze. Reeds in 1667 kocht Jacob Janssen, geboortig uit het land van Lit- senburgh een stuk grond van Hendrick Jan van Asten te Heeze. 11) Dat Jacob van Lit- senburg niet onbemiddeld was, blijkt uit de kapitalen, die hij in verschillende jaren uitleende aan het corpus (de gemeente) van Heeze. Op 1- 7- 1674 f 315,- no. 22 van de lijst van genegotieerde kapitalen. Op 16-11-1676 f 500,- no. 38 van de lijst van genegotieerde kapitalen. Op 3- 3- 1677 f 400,- no. 39 van de lijst van genegotieerde kapitalen. Op 16- 1- 1675 f 400,- no. 28 van de lijst van genegotieerde kapitalen. Aldus een lijst van betaalde interesten wegens genegotieerde kap. volgens resolutie van 31-10-1695, bij borgermeesters-rekeningen in het G.Arch. te Heeze. Jacob van Litsenburg, als evicteur uit kracht van zijn evictie blijkens de akten daartoe berustend op de secretarie, heeft na drie zondagse proklamaties te Heeze en ‘s Herto- genbosch gedaan, voor den achterstel eender rente van zes gld 's jaars op 100 gld ka- pitaal - op 1-3-1679 wettelijk verkocht aan Passcijn Janssen, zijn huisvrouw, het na- volgend geevicteerd onderpand toebehoord hebbende Luycas Hendrik Dircx van Velthoven, wezende een perceel akkerland "de oude voort" groot derdehalf (= 2½) vaetsaet en ge- legen langs de lijckwegh te Heeze. De koop is 151 gld en de 40ste penning, ook door de koper te voldoen, bedraagt fl. 1-17-12 = 1 gld, 17 st. en 12 penn. of 2½. 12). Eenvoudig gezegd: Jacob had geld geleend aan Lucas, deze kon niet betalen en zijn goed, waarop hij geleend had, werd in beslag genomen en verkocht! Eviction = onteigening, uitwinning of ontzetting. Jacob van Litsenburg overleed vóór 1688. Posina Janssen zijn weduwe, doet op 2-5-1690 afstand van haar goederen ten gunste van haar kinderen. Bij deze erfdeling 13), in een akte voor de schepenen van Eindhoven gepasseerd, kreeg Jan de oudste zoon o. a. de som van f. 1282-10-0, een huis met aangelag te Heeze en een halve akker op de Beeksche Donck. Kinderen van Jacob en Posijn: 1. Jan Jacobs van Litsenburg, volgt IV-A; 2. Hendrik Jacobs van Litsenburg, volgt IV-B; 3. Walburgis van Litsenburg. Zij huwde als Walburgje met Gerrit Jan van Exel, die eveneens in Heeze woonde en er smid was. Hij heette soms Geerit Smits van Exel en
overleed reeds rond 1677. Walburgh leefde nog te Heeze in 1714, want dan wordt ze nog genoemd als: Walburgh weduwe van Geerit Jan de Smith. 14) 4. Maria van Litsenburg. Zij huwde met Anthonis van Can of Teunis Jan van Kamp, eveneens wonend te Heeze en overleden voor zijn vrouw; hij heeft aldaar gewoond op de Hezerenbosch. In de lijst van 1696 met de inwoners, staat onder de Hezerenbosch:
Marie - Weduwe Tonis van Can met haar kinderen: Frans, Jan, Jacop, Catelijn, Anthonet, Jacomijn en Anneken (1-4-3). De zoon Jacob Anth. van Kan woonde in 1736 op de Hezerenbosch als eigenaar van huis no. 39.

_________________________________________
8) R.A. Heeze R 86, d.d. 1635 9) R.A. Heeze 87, d.d. 1650. 10) R.A. Heeze R 93, folio 24 en 25, d.d. 1624 11) R.A. Heeze R 98, folio 260, d.d. 11-11-1667. 12) R.A. Heeze R 99, folio 146 verso en 147, d.d. 1-3-1679. 13) Eindhoven R 55, folio 107 verso,‘ d.d. 1690.
14) R.A. Heeze R 104, folio 334, d.d. 1714 ook nog in folio 293-294, d.d. 1713.

III-B Jan van Litsenburg. Hij woonde te Leende. Volgens schepenprotocol van 18-6 - 1683 verkocht Hendrick Jacob van Asten uit Leende, aldaar een stuk grond, belendend G e e r t r u y d e w e d u w e van Jan den Litsenburger. 15) Zijn vrouw was Geertruy Hannen eveneens uit Leende. Zij moet rond 1713 overleden zijn want op 27-6-1713 was er een scheiding en deling tussen hun erfgenamen. De zoon Jan kreeg toebedeeld een huis, hof en aangelag gelegen in de parochie van Leende, "aan het hannen eynd", Verder een obligatie van f 200, -
genegotieerd op 19-2-1674 enz. Bij deze deling kreeg Heylken dr. van Geerit van Lyshout ook diverse gronden enz.; zie hierover ook R.A. Heeze R 104, folio 295 d.d. 1713.
Kinderen van Jan en Geertruy waren o.a.: 1. Jan van Litsenburg, geboren te Leende op 24-8-1642 en aldaar overleden 24-7-1713, doopheffers waren Adrianus Adriaan Nasen en Catharina
Litsenburger; 2. Wilhelmus van Litsenburg, geboren te Leende 13-1-1640, doopheffers Joannes Hannen en Egidia Petri Litsenburg uxor; 3. Jenneke van Litsenburg, zij werd te Leende geboren op 8-7-1638 en huwde met Geerit van Lyshout. Hun dochter Heylke van Lyshout huwde er met Peter Hendrick Coox; zij hertrouwde te Leende op 26-7-1707 met Wouter Wouter‘s Vossen, jongeman uit Leende. Uit dit laatste huwelijk werd geboren Catharina 's Vossen, die op 16-5-1734 te Leende huwde met Adriaan Pompen (zie stamboom Pompen); 4. Reynerus van Litsenburg, geboren te Leende 30-5-1646, aldus R.A. Leende, doopheffers waren Adrianus Engelen en Henrica Peter Litsenburg filia. Denkelijk is deze Reinier jong gestorven.
________________________
15) R.A. Heeze R 100, folio 67 verso, d. d. 18-6-1683.

IV-A Jan Jacob van Litsenburg (zie III-A-1) woonde te Heeze in de Eirnerikstraat. Hij huwde voor de schepenen van Heeze-Leende op 30-5-1683 (R.A.Heeze 8, folio 152) met Catelijn Jacob Bitters uit Leende. Voor de pastoor van Leende was hij (volgens R. A. Leende 4) op 25-4-1683 met haar getrouwd als Catelijn Jacob Martens, jongedochter uit Leende, aldaar gedoopt op 24-3-1652 als dochter van Jacob Peter Bitters en Anthonia Engelen Martinus dochter. Jan van Litsenburg overleed in 1697.
Zijn weduwe woonde in Heeze in de Eymerikstraat o.a. in 1714 met Peter, de zoon.
Op 30 nov. 1697 verteerden een partij ruiters in diverse herbergen te Heeze als volgt:
....... bij de weduwe Jan Jacobs van Litsenborgen f. 2-15-0. Ook werd er door de borgemeester van Heeze in dat jaar aan haar de rente betaald van f 500,- capitaal, zijnde f. 17-13-0. Jan Geerit Deelen, in 1730 borgemeester van Heeze voor de Eimerikstraat en Rul, betaalde in dat jaar wegens geleende kapitalen aan Leyntjen, weduwe Jan Jacobs
van Litsenburg, de haar toekomende interest; en wel de renten van leningen 22, 39, 81, 106 en 150 totaal van ongeveer f. 1750,- kapitaal. Niet weinig voor die tijd!!. Op 22 januari 1683 koopt Jan Jacob van Litsenburg een huis, brouwhuis en aangelag, groot ongeveer 25 roeden, van Johan Caspar de Laure, molenaar te Heeze en aldaar wonend. Dit huis kwam uit de verkochte erfgoederen van wijlen Pauwel Smidts, in zijnleven secretaris, schepen en notaris te Heeze geweest. 16)
Het is dit huis, gelegen in de Eimerikstraat waarin zijn weduwe ook nog herberg hield in 1697. Kinderen van Jan en Catelijn zijn o.a.: 1. Jacob van Litsenburg, gedoopt te Heeze op 28-3-1684 met als doopheffers Hendrik Jacob van Litsenburg en Antonia Jacob Bitters. Verdere gegevens over Jacob van Litsenburg ontbreken mij; 2. Peter van Litsenburg, volgt V-A; 3. Gielen of Michiel van Litsenburg. Deze 3 kinderen waren bij een telling in 1697 nog onder de 16 jaren oud.
____________________________
16) R.A. Heeze R 100, folio 59, d.d. 22-1-1683.

IV-B Hendrik van Litsenburg (zie III-A-2), geboren en wonende te Heeze. Ook hij trouwde, evenals zijn broer Jan, met een dochter van Jacob Bitters uit Leende. Voor de pastoor huwde te Leende op 29-6-1689 Hendrik v. L. met Gertrudis Jacob Bitters, gedoopt te Leende op 2-3-1657. Deze Jacob Marten Bitters uit Leende had 5 kinderen. a. Peter Bitters, huwde in 1691 met Elisabeth Frans Jan Pompen; b. Marie Bitters, zij huwde in 1684 met Jan Joosten Maes; c. Anneke Bitters, zij huwde in 1683 met Adriaan Jan Pompen; d. Gertrudis Bitters, zij huwde in 1689 met Hendrik van Litsenburg; e. Catelijn Bitters; zij huwde in 1683 met Jan van Litsenburg. Deze huwelijken werden alle te Leende gesloten. Ook Hendrik van Litsenburg was niet onvermogend, gezien de kapitalen die hij bij de gemeente Heeze had uitstaan en waarvan hij o.a. in 1730 de rente ontving. Lening no. 38 f 500,- Lening no. 111 f 450,- Lening no. 71 f 866-14-0 Lening no.115 f 200,- Lening no. 100 f 500,- Lening no. 132 f 333, - (1/3 deel erin).