De parel van Brabant en de sgonste plats
Heemkronijk jaar:1975, jaargang:14, nummer:1+2, blz.25 -26
DE PAREL VAN BRABANT EN DE SGONSTE PLATS
door: Willem Iven
Het slot van Jan Aerts' fijne bespreking van ons boek (Lind de is de sgonste pIats) vraagt gewoon om een reactie.
Het is uit ons eerste hoofdstuk duidelijk, dat Teo van Gerwen en ik in Lind wonen en dat de geachte recensent van Hejs is.
De titel van ons boek is ontleend aan het Linds karnavaIsIied en daarom is ook onze titelverantwoording hier en daar geënt op de vooral in karnavalstijd zich manifesterende tegenstelling Krèjevangers-BIaosdonkers. Jan Aerts heeft dat goed begrepen en heeft daar geen bezwaar tegen; hij raapte de sportief toegeworpen Blaosdonksen handschoen op en bokste een bietje terug.
Een klein kommentaar hierop.
Jan Aerts vergeet te vermelden, dat Heeze (dat weliswaar 1% méér natuurschoon heeft dan Leende) een veel grotere bebouwde oppervlakte heeft dan Leende: 422 tegen 179 hektaren (op 1.1.1972) of in procenten van de totale oppervlakte van de gemeente: Heeze 11 tegen Leende 4%.
Maar laat ons niet gaan hakketakken. De reactie die in de eerste zin hierboven bedoeld wordt volgt nu.
Lind en Hejs doen inderdaad niet zoveel voor elkaar onder in bezit aan bossen, heiden, stuifzanden, vennen en moerassen (Lind 2096 ha, Hejs 2047 ha). Helaas doen ze dat ook niet in de afbraak van al dat schoons.
We schreven niet zonder reden onze twee laatste hoofdstukken: ‘De achteruitgang van het natuurlijk milieu' en ‘Gaat heen en zondigt niet meer'.
Ons eerste hoofdstuk, de titelverantwoording, werd al geschreven in november 1973, dit in verband met een te maken dummy van het boek, die op 1 januari 1974 (begin van het Torenjaar) moest worden getoond. Sinds die dag echter is er veel goeds, schoons en waardevols verloren gegaan, zowel in Leende als in Heeze.
Omstreeks de jaarwisseling 73/74 werd de Strijper Aa vrijwel geheel vernield. In het dal van de Strijper Aa werden nog enkele verharde wegjes aangelegd. Een nieuwe boerderij werd gebouwd in het dal van de Kleine Aa. Om het behoud van her prachtige bekenstelsel Buulder Aa/KIeine Aa/Groote Aa ontstond grote deining; in 1975 zal ook dit systeem grotendeels worden vernield.
De mooiste noteboom van Lind ging kapot als gevolg van maanden durende bronbemaling in een periode dat de grondwaterstand door voorafgaande droogteperioden op een minimum peil was. Er werden mooie stukken haag en ook bomen gekapt.
In Heeze werden weer nieuwe vuilstorten ontdekt. In Heeze verdween een in een natuurgebied gelegen vuilstort (werd visvijver); op een nabijgelegen grote partikuliere vuilstort (eveneens in een natuurgebied) wordt nog steeds - klandestien - vuil gedumpt.
In Leende verdween ook een vuilstort, maar de bestaande vuilstort langs de Groote Aa groeide in stank en omvang en er werd een nieuwe vuilstort gesticht, niet in een natuurgebied, maar wel pal langs de verbeterde maar nog zuivere Strijper Aa. In Heeze, maar ook in Leende, steeg het aantal lelijke keetjes en hokken in de beekdalen van Kleine Dommel en Groote Aa aanmerkelijk. De hoeveelheid stinkende vuiligheid, die de benaming 'stront niet eens verdient, die allerwegen op de dolgedraaide en vastgereden gronden wordt versproeid, is alweer gestegen. Het prachtige ven, het Platvoetje onder Maarheeze (aan de weg Heeze-Someren), is daardoor ontwricht; een noordelijk aangrenzend nat heide- en vennengebied onder Heeze loopt hetzelfde gevaar.
Monumenten raakten verder in verval of werden (worden) door verbouwingen verknald.
In de eerste week van M 75, het Monumentenjaar, werd de Boslaan in Heeze langs de kasteelgracht, in sneltempo geasfalteerd. '
Ontgrondingen, zowel in Heeze als in Leende, brengen wijziging in de oorspronkelijke bodemopbouw en in het landschapsbeeld.
Natuurgebieden daalden verder in waarde. Gerechtvaardigde maatregelen die het verval van ons natuurbezit tot staan willen brengen, ontlokken niet-malse kritiek, zowel in Heeze als in Leende.
Vele voorbeelden kunnen worden toegevoegd aan onze lijst van gesignaleerde omkeringsprocessen.
Dat mensen, die zich inzetten voor werkelijk waardevolle zaken als behoud van natuur en landschap, werden en worden bedreigd, geeft overigens wel te denken en belooft weinig goeds voor 'Parels' noch voor 'sgon platse'.