Een Acte van Cautie van 21 maart 1781.

Heemkronijk jaar:1978, jaargang:17, nummer:2, blz.37 -38

E E N   A K T E   V A N   C A U T I E   V A N   21   M A A R T   1781

door: E. Kolen

"Wij, Johan van der Hoeven, Drossard en Willem van der Poll, Scheepen der Vrije Grond Heerlijkheyd Leende, quartiere van Peelland, Meyerye van ‘s Bosch, verklaren en certificeeren dat Dirk van Veldhoven, onsen inboorling, thans woonachtig te Voorschoten in Holland, alhier altoos geweest is van een goed gedrag, immers soo veel ons bekend is."

Aldus de aanhef van een verklaring, die we vonden in één van de schepenprotocollen van Heeze - Leende in het Rijksarchief te 's Hertogenbosch. Een verklaring dus van bijna 200 jaar oud en die in die jaren regelmatig afgegeven werd door Drossard en Scheepenen, de historische voorlopers van het huidige College van B. en W.

Wat is nu het bijzondere van deze verklaring, die - kennelijk - als een soort garant- of borgstelling gezien kan worden?

Tegenwoordig kennen we de "verklaring van goed gedrag" die vereist wordt als men bijvoorbeeld een funktie aanvaardt in overheidsdienst.

Toch heeft de eerstgenoemde Akte een andere achtergrond. Wilde men namenlijk in die tijd gaan verhuizen, zich vestigen in een andere gemeente, dan eisten de vroede vaderen van de gemeente waar men zich wilde vestigen een "borgbrief", ook wel aangeduid als "ontlastbrief" of "Acte van Cautie". Wat dat precies inhield kunnen we in het vervolg lezen, als Drossard Van der Hoeven en Scheepen Van der Poll beloven;

“dat den voornoemden Dirk van Velthoven, nimmermeer sal koomen tot last van de Kassen van den armen van Voorschoten, nog te van armen van andere plaatsen alwaar hij sig te eeniger tijd met er woon zal bevinden, neemaar integendeel op onze arme Cassen, neemende den eventuele last van armoede en alimentatie, welke den genoemde Dirk van Velthoven, in tijd en wijlen van nooden souden komen hebben, immer om hem neevens andere daar uyt te besorgen soo veel de toestand onser arme Casse sal koomen.”