Uit de archiefkist. (=nr.3)

Heemkronijk jaar:1978, jaargang:17, nummer:3, blz.64 -66

U I T   D E  A R C H I E F K I S T.   (Vervolg)

door: C.S. Smit 

De kapel is opgeknapt en van de weledelgestrenge Heer Kapitein Bosma ten Doesgate, in cantonnement te Leende ontvangt de kerk een Statenbijbel "om op de predikstoel te dienen".

Het is de tijd van de Belgische onlusten en het wemelt hier van de militairen. Een 30-tal van hen doen in Heeze belijdenis bij Ds. Kremer, nadat zij gedurende 3 tot 4 maanden dagelijks onderwijs genoten hadden. Het zijn veelal lieden uit Gelderland, Groningen en Friesland. Volgens de Kronyk van Heeze zijn het niet bepaald lieve kereltjes. In de tijd dat zij hier gelegerd zijn, wordt de nieuwe R.K. kerk ingewijd. Hiertoe zal de vicaris uit Den Bosch naar Heeze komen en de bevolking heeft de straten versierd "verwachtende zijn hoog eerwaarde". In de nacht voor deze plechtige gebeurtenis zijn het de Geldersen die "de gestelde eerbogen en de geplante denneboomties geheel omhalen en ter neder werpen". Bovendien worden bij de burgemeester "de glazen ingeslagen". De geschiedenis vermeldt niet of de soldaten van de catechesatie kwamen of uit het Zwaantje! Het is juni 1837 wanneer Ds. Kremer met het volgende voorstel in de kerkeraad komt:

"In alle kleine gemeenten zal men wel min of meer te klagen hebben over het min stichtelijke hetwelke bij de gemeenschappelijke godsdienstoefeningen in de openbare gezangen gevonden wordt. Zoo was het althans te dezer plaatse. Men gevoelde meer en meer de behoefte aan een speeltuig, hetwelk geschikt zou zijn om welluidendheid en eenstemmigheid in het gezang der Gemeente te bevorderen, maar er waren geene genoegzame fondsen voor handen, om aan den gemeenschappelijken wensch te voldoen en een orgel daar te stellen.

Intusschen werd het verlangen naar zulk een speeltuig bij verre de meeste Leden dezer Gemeente hoe langer zoo levendiger en kwam men eindelijk overeen dat de predikant zich met eene lijst ter inteekening bij de onderscheidene Gemeente Leden zou vervoegen om aldus te beproeven in hoeverre men zou slagen ter verkrijging der gelden tot het daarstellen voor zulk een speeltuig benoodigd. Dien te gevolge werd voor den Predikant eene intekening geopend, welke aldus uitviel dat hebben ingeteekend:

J.D. Baron van Tuyll van Serooskerken voor               f 130,-

H.M. Freher                                                                       56,-

P. Verschooff                                                                     14,-

J.L.A. Kremer Az.                                                               21,-

Coets van Baggen, Ritmeester                                       10,-

L. Damen                                                                           14,-

D. van der Burg                                                                 14,-

Th. Lelyveld van Cingelshouck                                        14,-

S. König                                                                              5,-

C. Kreuger                                                                         5,-

W.H. Smit                                                                          7,-

W. Verhagen                                                                     5,-

J.H.C. Kremer                                                                    5,-

De Heer Corver Hoofd deed daarenboven eene gift van   25,-

en de Heer R.C. Baron van Tuyll van Serooskerken

een gift van                                                                      30,-

                                                                      In alles    f355,-

 

Dus wetende over welke somme men te beschikken had, beijverde men zich om een orgel te verkrijgen en slaagde men eindelijk bij den Orgelmaker Abraham Meere te Utrecht van wien men een orgel kocht voor eene somme van f 325,- vrij te leveren tot Helmond, moetende men hem en zijnen zoon gedurende hun verblijf te Heeze ter plaatsing en stemming van den orgel vrijhouden.

Zulks alles is geschied en werd de orgel die zeer naar het genoegen der gemeente is uitgevallen voor het eerst bespeeld op Zondag den 25sten Juny 1837 door de heer P. van Galen van Bergeik, Ds. H.A. Heymans, Predikant te Budel en J-H-S. van Lamzweerde Schuller, Predikant te Someren, terwijl dit speeltuig aan de godsdienst werd toegewijd door den Predikant dezer gemeente.

Bij het einde dezer godsdienstoefening werd nog voor den orgel gecollecteerd eene somme van                                      f 6,62½

Welke gelden gevoegd bij de reeds genoemde            355,-

bedragen eene somme van                                        f 361,12½

De orgel kostte vrij tot Helmond                                    f 325,-

Van den orgelmaker A. Meere worden

overgenomen twee kisten ter somma van                          3,-

Het maken van twee fazen op den orgel                              1,-

Kosten van verblijf der orgelmakers                                   13,50

Vertering bij het stellen van den orgel en nog

benodigde planken voor de deur bij den trap

des orgels                                                                                  2,23

Voor het verven en vergulden des orgels                              6,68

Voor het later stemmen des orgels aan den

orgelmaker Haene te Helmond                                               6,50

Briefporten en reiskosten tezamen                                         4,65

Bedragende tezamen                                                          f 362,56

Zoodat er een tekort was van                                            f 0,93½.

Dit tekort van Drie en Negentig en een halven cents, alsmede het geleverde ijzerwerk en de vracht des orgels van Helmond naar Heeze is uit het kerkefonds betaald geworden ter somme van f 13,58½. Zoodat de orgel in het geheel kost Drie honderd zes en zeventig gulden en Veertien en een halvencents. Zegge f 376,14%.

De eerste organist was de uit Schoonhoven afkomstige Dirk van den Burg, die in 1835 als lidmaat ingeschreven wordt en in 1853 overlijdt. Deze Van den Burg heeft de gemeente een tijdlang als kerkvoogd gediend na het overlijden van de eerste kerkvoogd van Heeze, de Baron van Tuyll.

In september van het jaar 1853 is het de 20-jarige zoon van de predikant, Johan Constant Kremer, die het orgel gaat bespelen.

Het lijkt nu allemaal koek en ei in de gemeente, de kapel is opgeknapt en de kerkeraad bestaat uit deskundige leden. We schrijven het jaar 1837. Een knelpunt is echter al vele jaren de slechte staat van de pastorie.

(Wordt vervolgd.)

Bronvermelding:

H.G. van Moorsel, Kronyk van Heeze.

Aantekeningen van den Kerkeraad der Hervormde Gemeente van Heeze en Leende, beginnende met den 27 Juny 1837.

Inventaris nr. 3.

 

Ga terug