GASTARBEIDERS UIT HEEZE EN LEENDE IN HOLLAND

Heemkronijk jaar:1969, jaargang:8, nummer:2,  blz.21 -22

GASTARBEIDERS UIT HEEZE EN LEENDE IN HOLLAND 1648

door: A.F.N. van Asten 
  

In de vorige Heemkronyk (8e jaargang nr. 1) staat op blz. 7 dat Willem Guitjens in 1840 een geregelde besteldienst begon tussen Heeze en Eindhoven. Nu blijkt dat reeds meer dan 150 jaar eerder er al een besteldienst was vanuit Heeze naar Holland. In 1684 reisden de Hezenaren Jan Marcelis van Vaersel en Wouter Goorts van Veldhoven reeds vrij regelmatig als boden naar Holland om er brieven, packen enz. te brengen "aen alderhande wevers ende bleykers". (1) 
Sinds de vrede van Munster in 1648 werkten zeer veel ingezetenen van Heeze en Leende als seizoenarbeiders in Holland en wel vooral rond ‘s Gravenhage en Haarlem. Ze konden daar als landarbeider of werker op een blekerij of weverij beter hun kost verdienen dan thuis in H-L.
In 1697 woonden er in Heeze 1410 personen; hiervan waren er 635 boven de 16 jaar oud, 400 onder de 16 jaar en 375 die "buiten ‘s lands haere kost gaen winnen".
In 1698 waren dat van Heeze 1423 personen, verdeeld als 662 + 394 + 367 (2).
Die "buitenland-werkers" woonden gemiddeld slechts in de drie winter-maanden te Heeze-Leende en waren de overige 9 maanden dus "buytenlants" om de kost te verdienen. Ze behoefden daarom maar voor ¼ deel aan dorpslasten en belastingen te betalen. In 1703 werkten er uit Heeze nog 193 in ‘t buitenland; uit Leende waren er dat jaar 165. In 1704 waren die cijfers voor Heeze en Leende respectievelijk 192 en 190 (3). Bij die 190 Leendenaren waren er ook velen die als teuten of handelaren in b.v. koperen ketels, ijzeren potten, lakenstoffen, zijde, mensenhaar, klaverzaad en varkens naar Westfalen en het Rijnland trokken. Ook nog in 1790 waren er die bultenland-werkers. Jan Gutjens woonde toen reeds in Heeze; hij was de vader van Willem Guitjens, (zie stamboom bij ll) die in 1840 met zijn bestel- dienst begon.