Het Zwanegat
Heemkronijk jaar:2005, jaargang:44, nummer:4, pag:79 -79
Het Zwanegat
door: Piet Willems
Niets op deze aardbodem heeft het eeuwig leven, hoe graag dat je het soms ook zou willen. Dat geldt niet alleen voor natuurlijke levens (mensen, flora en fauna), maar ook voor dingen die de mens zelf ooit gemaakt heeft. Wanneer het karakteristieke gebouwen of gebouwtjes betreft kunnen heemliefhebbers erom treuren dat ze uit het stads- of dorpsbeeld verdwijnen. zeker als er niet iets passends voor in de plaats komt. Dorpen en steden zien er bij lange niet meer uit zoals pakweg een eeuw of langer geleden. Dat zou ook niet goed zijn, we mogen de vooruitgang niet tegenhouden. Hoe meer ouds er verdwenen is hoe meer we geneigd zijn dat wat er nog aan authentieks over is te beschermen, er zelfs voor te strijden! Het noordoostelijke deel van de Broekerstraat in de volksmond beter bekend als t Zwanegat is zo n dorpshoekje dat je niet meer verder aangetast zou willen zien, nadat een drietal huizen al is verdwenen. Toch dreigt op korte termijn (in 2006) door de uniforme, stedelijk aandoende bouw van een dertiental woningen het bestaande karakter letterlijk op de schop te gaan.
In het oude huisje hebben tot in de jaren zestig van de vorige eeuw nog Thomas van Alphen (1899-1969), zijn vrouw Petronella van der Laak (1908-1961) en hun vier kinderen gewoond. Geboren en getogen Leendse mensen. Vóór hen huisden er broer en zus Helmke (van Wilhelmus) en Trineke (Catharina) Verduijn, beiden bleven ongetrouwd. Helmke (1850-1936) was schaapherder. Tot ongeveer 1927 woonde hij met zijn zus Trineke (1865-1932) aan de Oostrikkerdijk, in een boerderij die ze toen verkochten aan het jonge echtpaar Driek
van Meijl (1888-1980) en Beth Verduijn (18941981). Bij die boerderij stond een schapenschob, waarin de familie Van Meijl later nog een Isidorusbeeldje aantrof. Isidorus is de patroon van de herders. Helmke en Trineke verhuisden na hun verkoop naar het afgebeelde huisje in t Zwanegat (huisnummer A37), dat ze gekocht hadden van bierbrouwer Christiaan Godschalx (Berlicum 1878-Leende 1948). Deze was ook eigenaar van de op een steenworp gelegen brouwerij De Zwaan, nu t Brouwershuis en dit jaar (2005) aangekocht door woningstichting woCom. Het rijksmonumentale pand wordt momenteel gerestaureerd. Er komt een begeleide woongroep gehandicapten in leven. Het huisje in t Zwanegat was voordat Helmke en Trineke erin trokken bewoond door Jan van de Hulsbeek (* Deursen 1857), zijn vrouw Maria Steeg (* Bergharen 1857) en hun ook in Deursen (Dennenberg) geboren kinderen Nel (* 1894), Cato (* 1895), Martinus (* 1897) en Dora (* 1898). Martinus was in 1919 getrouwd met de Drika van Meijl (Leende 1897Berghem 1943), een zus van Sjefke van Meijl (Leende 1895-Den Bosch 1946). Sjefke zou zich in op 13 september 1936 vergrijpen aan zijn parttime buurman Johann Gerhard Heinrich Dobelmann uit Eindhoven, op 13 juli 1890 geboren in het Duitse Rüssel. Dobelmann ligt begraven op de Oude Kerkhof in Heeze, niet ver van de plek waar hij door messteken om het leven kwam. Dora en Cato van de Hulsbeek hebben in het huisje in t Zwanegat nog een kousenbreifabriekje gehad, met enkele personeelsleden uit Leende. Vóór de Van de Hulsbeeks woonde er een familie Smeets in het huisje.
80
