Uit de gemeentelijke oudheidkamer van Geldrop (nr.3)
Heemkronijk jaar:1984, jaargang:23, nummer:3, blz.105- 107
UIT DE GEMEENTELIJKE OUDHEIDKAMER VAN GELDROP
door: A.G.W.G. van Asten
DE ST.PETRUSKETTING
In het "Eijcken-Swane’s archief", nagelaten in maart 1982 door wijlen Mevrouw Ballings te Hasselt, bevindt zich een zgn. ”Petrusketting". Deze ketting werd vóór het 2e Vaticaans concilie veel gedragen door priesters in onze streken.
Om de oorsprong en het ontstaan van deze ketting te belichten verplaatsen we ons naar Rome. Hier staat op de "Mont Esquilin" de basiliek van San Pietro in Vincole, ofwel St. Petrus-Banden.
In de Handelingen van de Apostelen, 12:1-19, lezen wij dat Petrus met twee kettingen geboeid, in Rome gevangen werd gehouden. Volgens een op deze situatie gebaseerde legende, zouden deze 2 boeien door de soldaten van de gevangenis aan de Christenen gegeven zijn, omdat zij zeer onder de indruk waren gekomen van het Christendom en zich daartoe hadden bekeerd. De Christengemeente bewaarde de boeien vol eerbied.
In het jaar 436 bracht Keizerin Eudoxia, vrouw van Keizer Valentinianus III, de boeien van Jeruzalem over naar Constantinopel. Vervolgens zond zij één ketting naar Rome, terwijl ze de andere zelf behield.
In Rome bezat men reeds een stuk van de ketting, waarmee Petrus onder Keizer Nero in de Mamertijnse gevangenis geboeid werd vastgehouden. Toen de ketting uit Jeruzalem aankwam wilde Paus Leo deze vergelijken met die uit Rome. Dit gebeurde tijdens een plechtige bijeenkomst, waarbij veel volk aanwezig was. Zodra de Paus de beide ketenen in zijn handen had genomen, verenigden die zich alsof het één ketting was. Hieruit blijkt de symbolische betekenis van deze legende: Romeinse Rijk was verdeeld in een Oost-Romeins Rijk (hoofdstad Constantinopel) en in een West-Romeins Rijk (hoofdstad Rome). Door de verbinding van de twee kettingen wordt aangegeven: Het Rijk is wel verdeeld, doch de kerk (van Petrus) mag niet verdeeld zijn.
In de inleiding werd de basiliek van St.Petrus-Banden in Rome genoemd. Deze is in het jaar 455 door Keizerin Eudoxia gebouwd, om er de boeien te bewaren. In 1475 is de kerk verbouwd, waarna in de 18e eeuw het interieur een ingrijpende verandering heeft ondergaan. Tot op heden worden de twee boeien in een bronzen tabernakel (1477) bewaard, en jaarlijks op 1 augustus aan den volke getoond.
Als bijzonderheid zij vermeld, dat in deze kerk zich het graf van Paus Julius II bevindt met de befaamde Mozes van Michelangelo.
Naschrift:
Over dit verhaal is sedert de 7e eeuw geschreven. In de Mamertijnse gevangenis in Rome, waar Petrus en ook Paulus gevangen gezeten zouden hebben, zou Petrus de bewakers Processus en Martinianus gedoopt hebben met water uit een bron die daar ontsprongen ís.
Bij de boog van Severus ligt een oratorium gewijd aan St.Petrus, te weten "De Mamertijnse gevangenis". Van oudsher was daar inderdaad een bron, overkluisd met zeer grote stenen. Van die stenen is een staatsgevangenis gebouwd, waarin de gevangenen door een gat naar beneden werden gelaten; men liet ze dan aan hun lot over. Deze situatie bleef ongewijzigd tot in de 6e eeuw, toen aan de andere zijde van het Capitool een gevangenis in gebruik werd genomen. Men wees toen de Mamertijnse gevangenis aan als de plaats, waar Petrus en Paulus op bevel van Keizer Nero hun terechtstelling moesten afwachten. Daaraan werd dan de bekering van Processus en Martinianus verbonden. Als de twee grote apostelen er werkelijk gevangen gezeten hadden, zou Keizer Constantijn de plaats zeker gemarkeerd hebben met een kapel of kerk.
In ons Heemgebied kennen wij één kerk die gewijd is aan St.Petrus-Banden en wel te Leende. Veel oude kerken bezitten St. Petrus-Banden als patroonheilige, wat niet verwonderlijk is, omdat de oorsprong ligt in de eerste eeuwen van ons Christendom.