Uit de gemeentelijke oudheidkamer van Geldrop (nr.1)
Heemkronijk jaar:1985, jaargang:24, nummer:1, blz.31- 36
UIT DE GEMEENTELIJKE OUDHEIDKAMER VAN GELDROP
door: A.L.M.Th. Veldhuizen-van Geffen
“HET EIJCKEN – SWANE’S ARCHIEF”
"Onder deze titel zal mijn nalatenschap -die ik aan de gemeente Geldrop schenk- gepresenteerd worden”. Zo werd dit in het testament van Mevrouw Ballings -woonachtig te Hasselt- bepaald in december 1981.
Wie was deze mevrouw Ballings en waarom heeft zij juist aan de gemeente Geldrop het een en ander nagelaten? Vragen die destijds niet alleen door de beheerders van de Oudheidkamer werden gesteld, maar ook door de talrijke bezoekers die in 1982 de tentoonstelling bezochten, waarop de schenking in haar geheel werd gepresenteerd (1).
De stamboom van de familie Eijcken, eveneens in de Oudheidkamer aanwezig, brengt hierin duidelijkheid.
De moeder van mevrouw Ballings was nl. de dochter van de zeer bekende fabrikantenfamilie uit Geldrop: De fam. Eijcken en Van den Heuvel. Bij haar overlijden in 1981, was deze eens zo uitgebreide familie uitgestorven. De eens zo machtige textielindustrie was toen al geheel uit Geldrop verdwenen. Zelfs van de grote fabrieksgebouwen aan de Wielstraat en de Langstraat staat geen steen meer op elkaar. Wat nog rest zijn herinneringen, voornamelijk bij de oudere generatie, bergen paperassen in de archieven, enkele weefgetouwen en machinerieën in het Geldropse "Weverijmuseum" en . . . de erfenis in de Oudheidkamer van het Geldrops kasteel.
De kollektie bevat een aantal waardevolle en kostbare voorwerpen, zoals een porceleinen luciferspot met zilveren hengsel, pootjes en deksel; een serie tinnen busjes, vaatjes en schotels; een curieus weegschaaltje voor het wegen van goudstukken.
Verder bevat zij een aantal sieraden, eens ten geschenke gekregen bij feestelijke gelegenheden of door erfenis verkregen.
En de "nachtzak" om de nachtpon in op te bergen van de toen tienjarige Cecile Eijcken, moeder van mevr. Ballings (1859-1925), op de kostschool te Venray.
Een erg mooi familiealbum, met zo'n dikke gekapitonneerde omslag van leer met bloemmotief, waarin op de stijfkartonnen foto's heel de deftige familie van zo'n vijf generaties zeer ernstig 'vereeuwigd' zijn.
En dan nog zo'n kleine dertig schilderijen, waaronder: olieverfportretten, aquarellen van de schilder J. Tasquin (2). Krijt- houtskool- en pentekeningen, etc.
Al met al de moeite van het bekijken waard.
DE FAMILIE EIJCKEN
Het eerste kontakt van de familie Eijcken met Geldrop werd gelegd in 1790, toen Johannes Mathias Eijcken, woonachtig te Hamont (België), trouwde met de Geldropse fabrikeursdochter Lucia van den Heuvel. Na het overlijden van zijn vrouw (1801) vestigde J.M. Eijcken zich met zijn kinderen in 1806 in Geldrop. Zijn zoon Henricus (1795- 1874) werd de grondlegger van de textielfabrieken "H. Eijcken en Zonen" aan de Wielstraat en "Vissers en Eijcken" aan de Langstraat (later firma "Jansen de Wit"). Op 13 maart 1854 werd de onderneming door hem opgericht; hij was toen al 59 jaar.
Henricus huwde in 1821 met de Geldropse Maria van Dijk. Zij woonden aan de Heuvel op de plaats waar de huidige ambtswoning van de burgemeester staat. Uit dit huwelijk werden 13 kinderen geboren waarvan er enkelen op zeer jeugdige leeftijd gestorven zijn. Vier kinderen traden in het klooster, terwijl er uiteindelijk maar twee zonen in het huwelijksbootje stapten. Er waren stamhouders nodig om zowel het geslacht Eijcken als de onderneming voort te kunnen zetten. Eén van die zonen was Jan Mathijs Eijcken.
Deze huwde in 1849 met Anna Catherina Swane uit Waalre. Zij vestigden zich aan de Hofstraat, waar hij in 1868 een mooi groot huis liet bouwen, dicht bij de fabriek aan de Wielstraat. Sinds 1921 is in dit pand het Gemeentehuis gevestigd.
Het echtpaar werd gezegend met 9 kinderen, doch ook deze familie ontkwam niet aan de hoge kindersterfte die toen de gezinnen teisterde. Ook zij moesten liefst vijf kinderen op jonge leeftijd afstaan. De beide zonen werden tot het priesterschap geroepen. Moeder Anna bereikte de respektabele leeftijd van 97 jaar!.
Toen oprichter Henricus op 1 april 1870 uit de firma trad volgden zijn twee zoons Jan Mathijs en Antoon hem op, terwijl later een derde zoon Willem in het bedrijf kwam.
Helaas sloeg het noodlot toe. Door een spoorwegongeluk kwam Antoon in 1874 om het leven. Een tweede grote slag trof de familie en de firma door het overlijden Mathijs op 54-jarige leeftijd in 1878.
In 1886 trad de heer Ch. Schellens toe tot de direktie van de onderneming en huwde in hetzelfde jaar met Matthea Eijcken.
Doordat in de winter van 1897 de fabriek aan de wielstraat geheel door brand verwoest werd, kon een grotere en moderne fabriek gebouwd worden. In 1914 was de zoon van Ch. Schellens aan de beurt om de touwtjes letterlijk en figuurlijk in handen te nemen. Als achterkleinzoon van Henricus Eijcken bracht hij het bedrijf tot grote bloei. In die tijd vonden ruim 140 arbeiders er hun bestaan. Hij zou de wollenstoffenfabriek gedurende 40 jaar leiden. Het duurde tot 1966 voordat de textielfabriek van “Eijcken” de poorten moest sluiten.
STAMBOOM FAMILIE EIJCKEN (in rechte lijn)
Johannes Eijcken 1697-1742
gehuwd in 1719 met Maria Spaas
Johannes Mathias Eijcken 1759-1810
gehuwd in 1790 met zijn tweede vrouw Lucia v.d. Heuvel 1757-1801
Henricus Eijcken 1795-1874
gehuwd in 1821 met Maria Elisabeth van Dijk uit Geldrop 1800-1869
(13 kinderen)
Jan Mathijs Eijcken 1824-1878
gehuwd in 1849 met Anna Catharina Swane 1822-1919
(9 kinderen: 5 jong gestorven)
Cecilia Eijcken 1859-1925
gehuwd in 1889 met
Augustinus Ballings 1865-1933
Uit dit huwelijk zijn 2 kinderen geboren.
Antonie: in 1890 gehuwd, het huwelijk is kinderloos gebleven.
Matthea Ballings, ongehuwd; zij stierf als laatste telg van dat geslacht in Hasselt en schonk bij testament de nalatenschap van de familie Eijcken- Swane aan de Gemeente Geldrop.
OPMERKING
(1) Met dank aan A.G.W.G. van Asten, beheerder van de Gemeentelijke Oudheidkamer van Geldrop, voor het verstrekken van de benodigde gegevens.
(2) Van de schilder J. Tasquin is weinig bekend. De redaktie houdt zich aanbevolen voor eventuele gegevens over deze schilder.