Uit de gemeentelijke oudheidkamer Geldrop (nr.3)

Heemkronijk jaar:1988, jaargang:27, nummer:3, pag:97 -100

UIT  DE  GEMEENTELIJKE  OUDHEIDKAMER  GELDROP

door: A.G.W.G. van Asten

Wanneer men de oudheidkamer betreedt valt meteen de arreslede op, die in het midden van het vertrek een plaats heeft. Het is een voertuig, dat zeer tot de verbeelding spreekt. Het gemeentebestuur was echt vereerd toen in augustus 1977 deze arreslede ten geschenke werd aangeboden door de familie Van Tuyll van Serooskerken. Het was een familiestuk, dat bij het kasteel hoorde. De slede was omstreeks 1870 aangekocht door de toenmalige kasteelbewoner Hubertus Paulus Hoevenaar (1). Voor ze eigendom van de gemeente werd, had ze al jaren in een schuur gestaan. Ook dit voertuig was als zovele andere rijtuigen, brikken, karren, diligences, postkoetsjes, sjeesjes en de paardentram van de weg geraakt door de komst van de auto. De romantiek van het reizen in de jaren voordat de automobiel zijn intrede deed, bestond nog voornamelijk in het vervoer per diligence, postkoets of trekschuit. Reizen betekende: geen haast hebben, rustig voortgaan, genoeglijk keuvelen met de medepassagiers en genieten van het omringende landschap. In dit beeld past ook het gebruik van de arreslede; een open bespannen slede, die uiteraard alleen in de winter werd gebruikt als er een dik pak sneeuw lag. De passagiers hulden zich in dekens en bont om zich goed te beschermen tegen de ijzige kou.

De voormalige tuinman Arie van Wijgerden (84 jaar) van de familie van Tuyll op kasteel Geldrop vertelde, dat hij zich herinnerde, dat in de winter van 1938 de zoons van de familie in de arreslee naar Heeze gingen naar de familie op kasteel Heeze. De paarden stonden op "scherp" en kregen zo in hun winterse rustperiode de gelegenheid de benen te strekken. Het zal zeker een romantisch plaatje hebben opgeleverd.

De slede is sierlijk van vorm en uitvoering. Voor op de boeg bevindt zich een vergulde griffioen (vliegende draak) gesneden in hout. De slede heeft een mosgroene kleur met gouden biezen en idem rozetten boven de sleeijzers. Ze kon bespannen worden met twee paarden of met een en gaf plaats aan 2 of 3 personen. De koetsier nam plaats niet vóór, maar achter op de bok en mende vandaaruit het paard/de paarden. Deze paarden droegen een speciaal belletuig, dat - aldus de heer Van Tuyll - verloren is gegaan.

De oorlog 1940-45 is een periode geweest, waarin de slede veel is gebruikt. Er was weinig openbaar vervoer; er waren strenge winters met weinig of geen gladheidsbestrijding. Veel tochten zijn toen gemaakt naar Eindhoven en naaste omgeving om gasten te halen en weg te brengen. Daarna is de slede in onbruik geraakt en tenslotte geschonken aan de gemeentelijke oudheidkamer.