grens heerlijkheid
Heemkronijk jaar:1963, jaargang:2, nummer:2, blz.25 -26
Nogmaals: DE GRENS VAN DE HEERLIJKHEID
door: Redactie
In ons vorige nummer is opnieuw de grenskwestie van de heerlijkheid Heeze-Leende-Zesgehuchten ter sprake gekomen. Achteraf is gebleken, dat onzerzijds te weinig word gewezen op een reeds , eerder van de hand van de Heer van Helvoort verschenen artikel over Zesgehuchten en deze grenskwestie. Hij bracht dit reeds ter sprake in nummer 1 van de 1e jaargang. Resumerend kunnen we thans de volgende stellingen naar voren brengen;
C. van Helvoort (jg 1-1). Toen Sterksel in 1172 word overgedragen was Heeze een vrije grondheerlijkheid, maar de begrenzing daarvan was niet bekend. In 1333 droeg Willem van Horne de dorpen Heeze en Leende “met alle dien daartoe behoort" als vrij goed over aan hertog Jan van Brabant en ontving het in gerechte erfleen terug. De vraag is of de zes gehuchten hieronder vielen. Het denombrement van 1440 noemt evenmin als de uitgifte in 1334 Zes Gehuchten met name. Eerst in 1659 vinden we in een officieel stuk de heerlijkheid als Heeze en Leende met Zes Gehuchten vermeld
Een sterk bewijs dat in 1440 de Zes Gehuchten bij de heerlijkheid behoorden noemt de Heer van Helvoort de kaart van Verhees uit 1794, gebruik makend van de grenspalen uit het stuk van 1440. Maar of Het voordien zo was, valt z.i. te betwijfelen. Immers dan zou dit gebied ook dezelfde rechten moeten hebben gehad als de dorpen Heeze en Leende. Uit het onwillig decreet van 1659 blijkt echter het tegendeel. Een ander tegenbewijs ziet de heer van Helvoort in het feit, dat Zesgehuchten kerkelijk onder Geldrop ressorteerde.
Dit zou z.i. niet mogelijk zijn geweest als dit gebied vroeger onder de heerlijkheid Heeze-Leende had behoord, want in 1285 schonk de heer van Heeze het patronaatsrecht over de kerken Heeze en Leende cum suis aan Keyzerbos.
J. Aerts (Jg 1-2) Zesgehuchten werd nog voor het denombrement van 1440 samen met Heeze en Leende vermeld, namelijk in het register van de Bede van 1435, met de telling van woonhuizen uit 1437.
C. van Helvoort (jg. 1-5) Het register is geen bewijs, omdat Zes Gehuchten noch direct noch indirect hierin vermeld werden. Het is louter een conclusie van dr. Hermans in 1845 geweest.
F.W. Smulders (jg 2-1) In het denombrement van 1440 staat duidelijk dat het gebied Zesgehuchten binnen de grenzen van de heerlijkheid valt.
Pater Dominicus de Jong (jg 2-1) verwees naar een kaart overgenomen van het denombrement van 1440 met Zes Gehuchten binnen de heerlijkheid Heeze-Leende.