In memoriam Jo Paans (Strijp 1915 - Geldrop 1989)
Heemkronijk jaar:1989, jaargang:28, nummer:1, pag:14 -16
IN MEMORIAM JO PAANS (Strijp 1915 - Geldrop 1989)
door: Anton van Oirschot
Op 11 mei j.l. hebben we afscheid moeten nemen van Jo Paans, de oud-kadasterman en de vroegere heemkundige kastelein in Heeze.
Het is alweer 29 jaar geleden, dat ik Jo Paans leerde kennen als kastelein van De Zwaan in Heeze, waar wij toen net waren komen wonen. Hij ontdekte al gauw mijn interesse voor geschiedenis en het heem en we kwamen dan ook al gauw aan het praten over oude wijk- en veldnamen in Heeze, als Strabrecht, Creyl, Rul en Ginderover. In het Midden-Bra- bantse had ik al eerder een heemkundekring, de Kleine Meijeaij, opgericht. In Heeze e.o. was er nog geen. Was er dan geen belangstelling ook? Zeker wel, zo bleek al gauw uit de reaktie van Jo. Op een andere manier, via diens broer bij de Brabantse Dag, was ik in kontakt gekomen met Jan Aarts, die in zijn eentje al aan het pluizen was in de plaatselijke geschiedenis. Het duurde dan ook niet lang meer of het driemanschap was 'geboren' in De Zwaan. We woonden nog geen jaar in Heeze of, in 1961, werd de heemkundekring 'De Heerlijkheid Heeze-Leende en Zesgehuchten' door ons drieën opgericht, met als werkgebied de drie dorpen met Sterksel erbij, vanwege historische banden. En meteen werd ook al begonnen met de uitgave van een blaadje, de Heemkronyk, die nog altijd bestaat en waarin Jo Paans diverse malen zijn vondsten of veronder-stellingen over oude veldnamen in Heeze publiceerde.
Daarnaast beheerde hij de kas van de kring en verleende hij steeds, met zijn vrouw, gastvrijheid aan de leden. Al heel gauw kreeg hij ook extra werk, toen de zeer jonge kring belast werd met de organisatie van het werkkamp van Brabants Heem, dat een zeer groot sukses werd, maar wel extra financiële inspanning vergde, evenals de totstandkoming van de St. Jobsklok op 't Ven.
Jo Paans werkte ook mee -door een artikel over veldnamen- aan de bundel 'Heeze, een heerlijkheid in Brabant', die de kring in 1963 aanbood bij het afscheid van burgemeester M.H. Cox, die van stond af aan veel medewerking aan de kring verleende, evenals zijn opvolger. Jo Paans verdiepte zich in oude benamingen, wierp zich op de Nederlandse taal door zich o.m. voor een kursus in te schrijven en alle mogelijke boeken daarover aan te schaffen. Het werd bijna een obsessie. Hij ging zich toeleggen op de verzameling van spot- en scheldnamen, die hij in kaart bracht. In De Zwaan werden door mij ook oude volksvertellingen opgenomen voor de Academie van Wetenschappen. Jo was daarbij herhaaldelijk de bemiddelaar, omdat hij de vertellers aanbracht daar hij de mensen in Heeze kende. In het bestuur, dat jarenlang ongewijzigd bleef, hebben we steeds in de allerbeste verstandhouding gewerkt. Het klik- te zonder meer.
Natuurlijk mag in dit overzicht Jo Paans' band met de Brabantse Dag niet worden vergeten. In juni 1958 werd de Brabantse Dag geboren als ideetje aan de stamtafel van Jo Paans, waar overigens ook de aanzet voor een antiekbeurs werd gegeven, doordat beide Jo's daarmee -zij het in het klein- in en achter hun café begonnen waren.
Jo durfde ook duidelijk stelling te nemen als hij van mening was, dat zijn collega-kasteleins het onjuiste besluit genomen hadden om de Brabantse Dag te boycotten, wat een enkele maal gebeurde.
Bij het 20-jarig bestaan van de kring had mijn vrouw het in het lustrumboek over "een bijzondere Heezenaar"; het ging over het sfeertje bij de Paans'en. Want daar stond De Zwaan om bekend.
Jo Paans is er niet meer; gildebroeders van St. Agatha hebben hem de laatste gilde-eer bewezen. En velen waren daarbij. Ook de kring heeft hem herdacht.
Velen zullen het ongetwijfeld fijn vinden hem gekend te hebben. We zullen hem in het beeld van Heeze en in de kring, waarvan hij nog erelid is geworden, missen.