de hoeve ghenen broeck
Heemkronijk jaar:1963, jaargang:2, nummer:3, blz.46 -47
DE HOEVE TOT GHENEN BROEC
door: F.W.Smulders
Den Bosch R. 1182 fol. 305v 3 nov, 1401
De Tafel van de H. Geest in Den Bosch verpacht voor 5 jaar vanaf Pinksteren a.s. aan Dirck Willems van Ghisenrode een hoeve in de parochie Geldrop ter plaatse genaamd tot ghenen Broec om 9 mud rog Bosche maat op Lichtmis (te leveren half in Den Bosch en half op de hoeve). en om een "seynde" van 4 ganzen en 4 kapoenen (dit is een curialitas of hovescheyt, d,i. hoofsheid, heusheid dd.w.z. een vriendelijk presentje of extraatje; oorspronkelijk is het een gave aan de hofheer, de heer van de curia).
In het 6e jaar, volgend op de 5 jaren is de verpachting te laatsrecht (ad jus coloni), d.w.z. voor de helft van de opbrengst. 't Vee op de hoeve zal zijn half van verpachter en half van pachter.
Den Bosch R. 1247 fol. 240 12 okt. 1446
De H. Geest van Den Bosch verpacht voor zes jaar vanaf.Pinksteren a.s. aan Gerrit Dirx van Ghijsenrode de hoeve "tgoet tgenenbroec“ in Hoochgeldrop. om 10 1/2 mud rog Bosche maat op Lichtmis in de eerste 5 jaar en 4 kapoenen op St. Maarten. ‘t Vee is half van verpachter en half van pachter (behalve twee varkens die de pachter alleen kan hebben). In het 6e jaar de laatstrecht (dus voor halve opbrengst. De pachter moet 6 vimmen stro dekken op de gebouwen in gedrevenen daeck. De pachter moet de lasten (o.a. cijnsen) betalen.
Den Bosch R 1185 fol. 325 5 april 1408
Hap Happen zoon van Heesterbeke heeft opgedragen aan zijn broer Philip en diens vrouw Mechtelt Peter Polslauwer en hun kinderen 1/3 deel in het goed “tot Ghenen Broec" in de parochie Geldrop in het gericht van Heze en Leende.
Dit zal een andere hoeve zijn dan de H. Geesthoeves, want het bezit van de Tafel van de H. Geest kan toch niet onderbroken zijn; of het zou moeten zijn dat de familie van Heesterbeke dit goed heeft opgewonnen wegens een achterstallige rente of pacht. Maar daarover heb ik niets gevonden.
De Tafel van de H. Geest bezat twee hoeven in Riel en een hoeve in Geldrop, zoals we kunnen vinden in het archief der Bossche Godshuizen, nummer 608 eerste deel anno l433.
Als pachter van de Geldropse hoeve wordt genoemd: Gheenken Dircssoen. Dit zal dezelfde zijn als de pachter in 1446: Gerit Dirx van Ghijzenrode. Geen of Geenken is een in de middeleeuwen gebruikelijke roepnaam voor Gerit of Gerard.
Als pachters van de twee Rielse hoeven vindt men genoemd resp, Gherit Jan Haubrakens soen en Deenken Willemss. De hoeve in (Hoog-) Geldrop vinden we ook in 1466 (Godshuizen-archief van Den Bosch no. 710), waarbij vermeld worden: den Evenacker, den Dorpecker bij 't Haut, dat Ghijsenvenne, den Bouwe aen Ghijsenvenne, den aftersten beempt bij Ruebredijek, den Rietbeempt, den Quettairt, dat Diep Eusel, enz.
Deze drie hoeven worden natuurlijk telkens d.w.z. elk jaar vermeld in de rekeningen van de Tafel van de H. Geest van Den Bosch. Over de Rielse Hoeven een volgende keer.