Hendricus van de Velden werd gedood op de dag dat Geldrop werd bevrijd

Heemkronijk jaar:1995, jaargang:34, nummer:2, pag:86 -90

HENDRICUS VAN DE VELDEN WERD GEDOOD OP DE DAG DAT GELDROP WERD BEVRIJD

door: Guusje Veldhuizen

 

Vijftien jaar was Jan Sweegers toen hij uit het dakraam van zijn ouder-lijke woning keek en zag dat zijn oude buurman dodelijk werd getroffen door een kogel die werd afgevuurd door een Duitse militair.

De nu 65-jarige Sweegers vindt het belangrijk dat alsnog - vijftig jaar na de bevrijding - dit verhaal wordt opgetekend, omdat in geen enkel boek of blad deze gebeurtenis wordt vermeld. Sterker nog: In een bekend boek over Geldrop staat zelfs, dat er geen slachtoffers bij de bevrijding van Geldrop zijn gevallen.

Alleen in het boekje "Uit de annalen van twee pastoors" vindt men de regel: Het enige slachtofler was Hendricus van de Velden, die in de Sluisstraat met Matheke Zweegers [moet zijn: Marteke Sweegers] stond te praten en plots door een schot in het hoofd getrofien werd.

 

 

Jan Sweegers vertelt...

'Op 19 september 1944 trokken bij dag en dauw enkele zwaar bewapende Duitsers het bos in om zich daar te verschuilen. [Het einde van de Sluisstraat lag aan het bos waardoor je naar Mierlo kon lopen.]

Iedereen die hier onkundig van was en zich argeloos die morgen door het bos richting Mierlo wilde begeven of vice versa, werd door die Duitsers tegen- en vastgehouden; waarschijnlijk om hun aanwezigheid daar geheim te houden. Na verloop van tijd zaten daar tientallen mensen uit Geldrop, Mierlo, Heeze en van elders. Ook mijn zuster en oudere broer - die onze buurman waren gaan zoeken omdat die zo lang wegbleef en, wat later bleek, ook in dat bos werd vastgehouden - waren in de fuik van die Duitsers gelopen. Zelfs mensen uit het verzet zaten daarbij, zoals we later hoorden.

Mijn vader, die aan de overkant op zijn land een sloot stond schoon te baggeren, kreeg gezelschap van Hendrik van de Velden om een praatje te maken. Omdat ook ik juist in de buurt stond, hoorde ik de oude buurman zeggen dat hij de kerk van Mierlo niet kon zien: "Hij zal toch niet omgeschoten zijn?" opperde Van de Velden.

Met deze vage veronderstelling ging ik naar huis, waar mijn moeder het nuchtere antwoord gaf dat je niet door de mist heen kon kijken. Nauwelijks was ik binnen, toen we opgeschrikt werden door felle geweerschoten van zeer dichtbij. Toen ik naar buiten wilde lopen om te kijken wat er aan de hand was, werd ik natuurlijk door mijn ongeruste moeder tegengehouden; ze zei: "Kijk voorzichtig even boven uit het dakraam"! Op het moment dat ik naar buiten keek in de richting waar ons vader zich bevond, ratelde weer het geweervuur en zag ik dat de heer Van de Velden werd getroffen en tegen de grond sloeg.

Verderop zag ik twee Duitse militairen uit het bos komen, die de schoten gelost moeten hebben. Tegelijk zag ik dat mijn vader uit de sloot kroop en het op een hollen zette naar huis, waar hij een kleine vijftig meter van was verwijderd. Ik hoorde de Duitsers roepen: "Stehen bleiben!", waarop ik - vanuit het dakraam - naar mijn vader schreeuwde dat hij moest gaan liggen: "Vader, pas op, die moffen schieten...!", maar hij rende door en kwam hijgend en lijkbleek binnen. Weer beneden, riep ik half huilend van angst en emotie: "Ze hebben Van de Velden doodgeschoten!" Of mijn vader had dat echt niet gezien omdat hij bij de eerste schoten de sloot was ingedoken, of hij wilde mij geruststellen door te zeggen dat de buurman uit veiligheid was gaan liggen.

[De volgens mij juiste toedracht is: dat een andere Duitse militair die ik 's morgens bij Boeyen op de gevel heb zien staan, eerst heeft geschoten richting bos. De twee Duitsers die uit het bos kwamen, hebben toen teruggeschoten en hierbij Van de Velden geraakt.]

Nadat we een beetje bekomen waren, zei m’n moeder: "Jan, ga gauw naar de pastoor en de dokter om ze te waarschuwen." Ik rende zonder te aarzelen naar de pastorie, waar ik mijn relaas deed aan pastoor Pessers en kapelaan Renders. Nooit zal ik mijn verontwaardigde verbazing vergeten toen ik de kapelaan aan de pastoor hoorde vragen: "Moét ik daar nu wel naar toe?" Waarop de pastoor antwoordde dat hij daar direct heen moest gaan voor de toediening van de laatste sacramenten.

Gelukkig functioneerde de telefoon nog, zodat meteen dokter Koch werd gebeld en gevraagd direct naar de pastorie te komen om gezamenlijk naar het slachtoffer te gaan om hulp te bieden in wat voor vorm ook. Dokter Koch kwam per fiets, waaraan een flinke Rode- Kruisvlag wapperde! Met ons drieën zijn we toen door een - als uitgestorven Geldrop - naar de Sluisstraat gelopen, waar men de dodelijk getroffen tachtig jaar oude Hendricus van de Velden al zijn huis had binnengedragen. Nadat de kapelaan de laatste sacramenten had toegediend en het slachtoffer was overleden, werd deze door de zusters in de 'goei kamer' opgebaard. Juist op het moment dat de zusters naar buiten gingen, kwam een groepje Amerikanen - met het geweer in de aanslag - de Sluisstraat in. De zusters, als weinigen uit de omgeving, spraken een mondje Engels, waarmee ze dan ook de bevrijders welkom heetten.

Op dat moment was de bevrijding van Geldrop werkelijk begonnen. Inmiddels waren twee zusters van het St.-Annaziekenhuis gewaar-schuwd. De hele buurt was zeer aangeslagen. Door deze gruwelijke dood werd een zware domper gezet op de vreugde van de bevrijding aan het einde van diezelfde dag. Vijf jaar later, toen ik als militair behouden uit Indonesië weer thuis kwam, toonde de familie Van de Velden zich nóg dankbaar tegenover mij. Maar ja, een goede buur was toen heel gewoon. Dikwijls heb ik er mij in latere jaren over verwonderd waarom door de gemeente Geldrop onze buurman nooit werd herdacht als oorlogsslachtoffer in een of ander monumentje. Gelukkig werd op de herdenking van de vijftigste bevrijdingsdag van Geldrop de naam van Hendricus van de Velden als een van de laatste slachtoffers van de Duitse bezetter in de geschiedenis van Geldrop bijgeschreven. Door de juiste toedracht van de fatale schietpartij een halve eeuw na dato weer te geven, heb ik hiermee kunnen bijdragen aan een klein stukje geschiedenis van ons dorp uit een tijd, die bij velen nog scherp in de herinnering staat. Misschien vergeven, maar nooit vergeten!!   

 

 

Ga terug