De oorlogsgraven in ons heemgebied
Heemkronijk jaar:1999, jaargang:38, nummer:1, pag:33 -39
DE OORLOGSGRAVEN IN ONS HEEMGEBIED
door: Mieke Kooistra-Kruijf
Hierna volgt een aantal bemerkingen bij een artikel dat vier jaar geleden in dit tijdschrift verschenen is. Het gaat om het artikel door J.J .F. de Waal, ‘Gestorven voor de vrijheid, rustend temidden van ons. De oorlogsgraven in ons heemgebied’ in: Heemkronyk, jrg. 34 (1995), nr. 2, blz. 96 t/m 115.
Mijn bemerkingen zijn niet bedoeld als kritiek, maar als aanvullingen achteraf op verschillende onderdelen van het in 1995 door J. de Waal gepubliceerde artikel. Boven de tekst van elk onderdeel worden hierna met een cursief kopje steeds de bladzijden genoemd waar de passages in het artikel van De Waal, waarop mijn aanvullingen betrekking hebben, te vinden zijn. Voor een goed begrip van mijn aanvullingen verwijs ik naar de tekst van het vermelde artikel van vier jaar geleden.
Bladzijde 96
Behalve de grote genoemde begraafplaatsen van de Britten zijn er in Nederland nog de zogenaamde 450 Forgotten Graves. Eenlingen of groepen Britse militairen begraven op de kerkhoven bij kerken etc. Zoals onder andere in St.-Oedenrode, Erp etc. etc. Er zijn drie Royal British Legion Branches in Nederland, namelijk Eindhoven Branch, Amsterdam Branch en Nijmegen- Arnhem Branch. Eenmaal in de drie jaar organiseert één branch een officiële dodenherdenking in oktober, bij graven in de regio die onder de branch hoort. Op 4 oktober 1998 was de RBL Eindhoven aan de beurt en was de herdenking in Erp. In 1997 was het te Heesch bij Oss.
Bladzijde 97
Kruis te Sterksel. De drie militairen hebben op dezelfde plaats waar nu het monument staat hun veldgraf gehad op 12 mei 1940. Op 25 juni 1940 zijn ze opgegraven.
A.H.A. Aarts is herbegraven te Alphen naast de r.-k. kerk, noordzijde, graf 3, en op 29 maart 1954 herbegraven te Alphen, oude r.-k. begraafplaats. Erehof, rij 1, graf 3.
F.A. Broos is op 25 juni 1940 herbegraven te Breda, r.-k. begraafplaats Zuijlen, en op 15 maart 1976 naar Militair Ereveld Grebbeberg overge- bracht, rij 10, graf 2.
A.N. Kanters is op 25 juni 1940 herbegraven te Raamsdonksveer, r.-k. begraafplaats; op juni 1980 herbegraven op Militair Ereveld Grebbeberg, rij 11, graf 2.
Bij de foto 's op blz. 35 (=hieronder)
Boven: Blik op de Geldropse begraafplaats St.-Jozef Braakhuizen, waar K.J. Lammers begraven heeft gelegen (zie kopje "Bladzijde 100 ” op blz. 36).
Onder. Nazareth-school (nu Volksuniversiteit), Stationsstraat 19, Geldrop. Op de eerste verdieping bij het raam rechts is de schrijfster destijds drie weken als oorlogsslachtoffer verpleegd (zie kopje "Bladzijde 101 ” op blz. 36).
Bladzijde 100
Begraafplaats Braakhuizen, St.-Jozef. Hier heeft ook begraven gelegen K.J. Lammers, gesneuveld te Beek en Donk in mei 1940. Op 19 mei 1969 herbegraven op het Ereveld Loenen, vak E, nr. 522. Karel Jozef Lammers was geboren te Asten.
Bladzijde 101
De veldgraven van de Britse militairen hebben gelegen aan de Stationsstraat in Geldrop, naast het huis van de familie Verhoeven. Rechts daarvan was de protestantse Beatrixschool (nu Dagbestedingscentrum Het Laar), Stationsstraat 38. Het hospitaal was in de Nazareth-school, I FDS (Field Dressing Station) RAMC (Royal Army Medical Corps), waar ik zelf drie weken heb gelegen. De gevallenen zijn herbegraven te Mierlo. Inderdaad in de eerste vakken. Foto van de voorlopige begraafplaats is in mijn bezit. Deze foto is jaren in Bonaire geweest, met de familie Jan Verhoeven-Oosteweeghel, waar de familie toen gewoond heeft.
Bladzijde 102
Lammert Woudenberg was als oorlogsvrijwilliger in dienst gegaan en is te Brussel overleden. Hij werd te Heeze begraven. Een kerkdienst is gehouden door ds. Addink. Een kapitein heeft bij de begrafenis het woord gevoerd. In deze zaak tracht ik nog meer details boven water te krijgen. Het graf is wel bekend bij de Oorlogsgravenstichting, maar de moeder heeft indertijd een brief geschreven dat haar zoon onwel was geworden. Dit doet mijns inziens niets af aan het feit dat hij een oorlogsvrijwilliger was en in dienst is overleden.
Bij de foto 's op blz. 37 Boven: Blik op het 'Oude Kerkhof' in de buurtschap Kerkhof te Heeze. Het graf van Lammert Woudenberg, vijfde rij links, vijfde plaats, bij ijzeren paaltje met nummer 27', is slechts met graszoden bedekt (zie kopje "Bladzijde 102" op blz. 36). Onder: Leende, r.-k. begraafplaats. Rechts het graf van oorlogsslachtojfer J. W. C. Verhoeven, overleden 22 maart 1945; links daarvan twee graven van zes Leendenaren, in 1943 en 1944 omgekomen bij ongevallen ten gevolge van de oorlog. Op deze begraafplaats heeft ook Jan Segers uit Budel-Dorplein gelegen (zie kopje "Bladzijde 102” op blz. 38).
Bladzijde 102
Jan Segers, geboren te Budel-Dorplein op 25 november 1912, overleden te Leende op 11 mei 1940, heeft wel degelijk te Leende begraven gelegen. Hij kon niet vervoerd worden naar Dorplein. De uitvaartmis heeft in Budel-Dorplein plaatsgevonden. (Zie: Aakroniek Budel, nr. 3, 1990.)
Bladzijde 105
Riet (ze staat abusievelijk steeds als Riek vermeld) Meulendijks-van de Ven heeft bij mij in het Sint-Annaziekenhuis gelegen, nadat ze daar was gebracht vanuit het hospitaal te Sterksel-Providentia. Ik heb zelfs een bidprentje van haar broer Martien. Ze wist niet dat opa en Martien overleden waren toen ze in het Sint-Annaziekenhuis kwam. Op een dag heeft de zuster (we lagen namelijk samen in een aparte box, twee zwaargewonden) mijn bed weggereden naar de kapel. Intussen heeft wijlen pater Bart Fleskens, Witte Pater, haar verteld wat er was gebeurd. Ik wist het wel en Riet vroeg wel steeds aan haar moeder: "Waarom heb je zwarte kleren aan?" Ook Anny Bulsink is toen gewond geraakt. Zij woonde in dezelfde straat. Zij woont te Sint-Oedenrode en is gehuwd met J .M. v.d. Meulengraaf.
Bladzijde 106
Ik weet dat Riet Dr. Ph. Bleasdale heeft opgezocht in Engeland, maar ze heeft mij jaren geleden verteld dat ze zich zeer weinig van het bezoek kon herinneren. Jammer genoeg is haar man Wim veel te jong overleden en bleef ze met drie kinderen achter.
Bladzijde 113
De Poppy-klaproos. U ziet reeds in oktober de Engelsen in de nieuwsuitzendingen en in het parlement de poppy’s dragen. Dat is voor de officiële herdenkingsdag van 11 november. De poppy’s worden gemaakt in Maidenhead; het is een industrie waarin voornamelijk oorlogsinvaliden werken. De opbrengsten van de jaarlijkse huis-aan-huiscollecten komen ten goede aan de oorlogsslachtoffers, waarvoor diverse tehuizen in het Verenigd Koninkrijk zijn. Oorlogsweduwen en nabestaanden kunnen via de gelden, ontvangen uit het Poppy-appeal, de graven van hun familie-leden bezoeken over de gehele wereld en zij ontvangen daarvoor een behoorlijke bijdrage in de kosten. Ook de remembrance-kruisjes worden in Maidenhead gemaakt en gekocht door de mensen om ze op de oorlogsgraven te plaatsen. De kruisjes bij de graven op begraafplaats 't Zand te Zesgehuchten zijn en worden daar geplaatst door Bill Ewan, een Schotse oud-strijder die al jaren in Geldrop woont. Hij heeft de familie Van Hoek bij hem in de buurt wonen. Zijn overleden vrouw is ook in hetzelfde vak begraven als de drie oorlogsgraven. Ik ken hem erg goed.