In Heeze staat (stond) een huis

De kamer en de keuken waren voorzien van gaslampen en een kachel, in de rest van het huis ontbraken verlichting en verwarming. In de keuken werd gekookt op butagas; de pomp in de keuken had een kraan, maar het drink- en waswater moest gehaald worden op de melkfabriek (nu de Mulkhoek). Het toilet met een septische tank betekende een luxe aanwinst. Dit was gebouwd naast de spoelkeuken. Later werd ook nog een douche geïnstalleerd, voorzien van een boiler. Geen boerderij is compleet zonder kelder en deze was ook aangelegd. In het begin leek de kelder meer op een overdekt zwembad, want er stond steeds weer water in. Uiteindelijk heeft men het gebrek kunnen verhelpen zodat de kelder gewoon dienst kon gaan doen. Alhoewel veel van de huizen van de baron voorzien waren van de bekende luiken met de rode zandlopers met wisselrondje en een wit veld, zijn dergelijke luiken nooit aangebracht op deze boerderij.

Tijdens de bouw van de hoeve kwam de baron dikwijls kijken of alles goed vorderde en volgens plan verliep. Heel sportief arriveerde hij dan op de fiets, het enige vervoermiddel dat hem tot aan de boerderij in aanbouw kon brengen. Het huis was inmiddels een echt huis geworden en na de verbouwing prettig om in te wonen, maar de toegangsweg was nog steeds even slecht, nog steeds niet meer dan een pad.

De toenmalige huisarts besloot dan ook enkele malen na een oproep niet te verschijnen vanwege de slechte begaanbaarheid van de weg.

Ook na de bouw bleef de baron een regelmatige bezoeker van DE HORNE 1950. Soms kwam hij in gezelschap van zijn rentmeester, de heer Mulder. Hij verwachtte goed ontvangen te worden en de familie Stam zag er dan op haar zondags uit; ook huis en toilet werden nog eens extra opgepoetst, want de baron ging ook daar altijd even kijken. Hij was heel precies en lette overal op, dus zorgde de familie ervoor dat de baron tevreden kon zijn.

Eenmaal per jaar moest de pacht betaald worden. De heer Stam toog dan naar het kasteel op zijn paasbest, want dat hoorde gewoon zo. Hij moest zich dan melden op het kantoor in de noordvleugel. Daar werd de hele zaak dan afgehandeld.

Het gezin kreeg drie dochters: Corry, Hanneke en Jannie. Toen de oudste, Corry, naar de mulo ging, was de weg nog steeds niet verbeterd. Ze reed 's ochtends met de tractor mee, haar fiets lag op de melkwagen. Op Kreijl werd gestopt en de fiets werd afgeladen. Vervolgens stapte Corry op haar fiets en ging ze alleen verder.

De jongste dochter, Jannie, had als kind eens haar been gebroken. Ze werd toen naar opa De Koning gedragen. Daar werd de tractor voor de auto gezet tot op Kreijl; van daaraf kon de auto met passagiers op eigen kracht verder richting ziekenhuis. Tijdens het bestuur van burgemeester Cox werd van het pad dan eindelijk een verharde weg gemaakt. Eerder waren er al lantaarns geplaatst.

In 1959 werden de bewoners op het Huisven aangesloten op het elektriciteits- en waterleidingnet.

Het gemengd bedrijf floreerde. De familie voelde zich heel gelukkig op de boerderij. Het was er fijn wonen. Voor het huis lag een grote tuin die het hele seizoen prachtige bloemen had, dit door de goede zorgen van mevrouw Stam. Naast de hoeve, aan de lange zijde, lag een grote moestuin die ook de nodige aandacht vroeg. Zodoende had de familie vaak verse producten van eigen land op tafel.

Na het overlijden van de baron in 1955 werd zijn neef, H.N.C. baron van Tuyll van Serooskerken, de nieuwe kasteelheer. Deze kwam niet zo dikwijls op bezoek als zijn voorganger. Hij wilde zijn oom, de bouwheer van de hoeve, een stille hulde brengen. Hij liet DE HORNE 1950 verwijderen en op die plaats een nieuwe naam aanbrengen: VAN TUYLLHOEVE. Dat is de naam die op veel kaarten nog te lezen staat.

Mevrouw Stam besloot haar rijbewijs te halen, wat haar heel snel lukte. Zo werd een personenauto toegevoegd aan het rijdend materieel. De afstanden die naar het dorp afgelegd moesten worden, leken nu ineens heel wat korter voor haar en haar huisgenoten.

Toen haar man in 1969 gedurende zes weken in het ziekenhuis moest blijven vanwege een gebroken heup, was zij het die de boerderij kon leiden, bijgestaan door een bedrijfshulp. De koeien werden steeds op tijd gemolken, want de dochters waren niet te lui om ook een handje toe te steken als de nood aan de man kwam. Er werden veel gelukkige jaren op de boerderij doorgebracht.

Nou ja, gelukkig? Niet altijd, want waar was Jopie gebleven? Op een goeie dag was Jopie, de rode kater, weg. Nu was het voormalige kippenhok in gebruik bij een jagersvereniging. De voorzitter van deze jagersvereniging, de heer Govers, verzekerde de familie dat noch hij, noch een van de andere leden op poesjes hadden gejaagd. Jopies afwezigheid was dan ook zeker niet hun schuld!

Maar Jopie is nooit meer teruggezien . . . 

Een andere medebewoner was Spoetje, de boerenfox. De hond is nogal eens in strikken van stropers vast komen te zitten. Hij jankte en kefte dan erbarmelijk. Daardoor kon hij altijd teruggevonden en bevrijd worden. Blij als hij was, deed hij er dan ook wel eens wat voor terug: vanuit de velden bracht hij in zijn bek de door hem gevonden kivietseieren mee naar de hoeve en deponeerde ze onbeschadigd bij de achterdeur.

Achter de boerderij stond een halfopen veldschuur. Hierin waren de hooiopslag en de varkenshokken. Toen de familie op een avond afwezig was voor een bezoek aan Van der Hoofd, huismeester op het kasteel, werd de familie naar huis gebeld door dominee Maats omdat deze veldschuur in brand zou staan. Nu werd daar eigenlijk eerst wat om gelachen, want het zou wel een grapje zijn van de dominee. Maar toen er een tweede telefoontje kwam, bleek dat het ernst was en spoedde de familie zich naar huis. Gelukkig stonden er op dat moment geen dieren binnen de schuur. De Heezer brandweer was al aan het blussen en door de wagens kon de familie zelf niet bij haar huis komen. Het vuur knetterde geweldig, de brand was dicht bij het woonhuis. De hele schuur en de hele hooivoorraad gingen in vlammen op, maar het woonhuis bleef behouden. De enige schade die de boerderij had opgelopen was een flinke roetlaag onder de dakrand en wat geblakerde spanten. De oorzaak van de brand is nooit gevonden: hadden stropers die aangestoken of een jong paartje dat er even onderdak had gezocht? Er was immers niemand thuis.

De kinderen, ieder op hun tijd, begonnen het warme nest te verlaten. Het werd stil op de boerderij en uiteindelijk besloten de bewoners om het bedrijf te stoppen en te verhuizen.

De gemeente Eindhoven had inmiddels de grond gekocht als waterwingebied. Al twee maanden na de verhuizing van de familie Stam naar een seniorenwoning bij het bejaardenhuis werd de Van Tuyllhoeve gesloopt en bleven alleen de herinneringen.

Sinds 1990 wonen de heer en mevrouw Stam nu in het dorp Heeze. Zij vinden verwarming en elektriciteit in iedere ruimte wel een echte luxe, al- hoewel ..., soms vergeten ze gewoon het licht op de gang of het toilet aan te doen. Ze merken het niet eens, want voorheen was het op die plaatsen ook altijd donker!

Een herinnering aan hun tijd aan de Huisvenseweg prijkt bovenaan de muur die hun tuin begrenst: DE HORNE 1950.  

In november 1999 vierden de Stams hun vijftigjarig huwelijk in goede gezondheid. Mogen zij nog vele jaren samen genieten van hun kinderen en kleinkinderen, want het leven is goed in het Brabantse land, het land waar hun wieg heeft gestaan.

BRONNEN

-        Echtpaar Stam-de Koning te Heeze. Hartelijk dank aan de heer en mevrouw Stam die ons bij hun thuis ontvingen en bij een kopje koffie hun levensverhaal op de boerderij vertelden.

-        Archief van de Ned. Herv. Kerk Heeze c.a. te Heeze.

-        Kasteelarchief te Heeze.