Uit de gemeentelijke oudheidkamer van Geldrop. nr.1
Heemkronijk jaar:1987, jaargang:26, nummer:1, pag:14 -17
UIT DE GEMEENTELIJKE OUDHEIDKAMER VAN GELDROP
door: A.G.W.G. van Asten
DE GRENSPALEN VAN DE OUDE HEERLIJKHEID HEEZE, LEENDE EN ZESGEHUCHTEN
Bij de inventarisatie van het gemeentelijk archief vonden wij in de notulen van burgemeester en wethouders van 25 mei 1929 onder nr.319 een besluit, waarbij de toenmalige wethouder Baron J.M. van Tuyll van Serooskerken gemachtigd werd in overleg met Baron Samuel van Tuyll van Serooskerken te Heeze de twee oude grenspalen van de voormalige heerlijkheid Heeze, Leende en Zesgehuchten te plaatsen voor het gemeentehuis aan de Hofstraat te Geldrop. Het uittreksel uit deze notulen luidt aldus:
nr.319. "GRENSKEIEN”
"De heer Van Tuijll van Serroskerken stelt voor de oude grenspalen der voormalige heerlijkheid Hees en Leend, die nog staan op de grens Stratum-Zesgehuchten nabij Philips’ woningen, aldaar weg te nemen en voor het gemeentehuis te plaatsen als afsluiting van de te verbreden inrijpoort en den weg, vanaf de inrijpoort tot aan het raadhuisgebouw te verharden met klinkers.
Naar zijn mening kan op deze grenspalen alleen aanspraak maken de Hoogwelgeb. Heer S.Baron van Tuijll van Serooskerken te Heeze als rechtmatige opvolger van de vroegere bezitters der Heerlijkheid Heeze en Leende, waartoe ook Zesgehuchten behoorde.
Alvorens die palen weg te nemen zal hij zich met laatstgenoemde in verbinding stellen ten einde te vernemen of deze tegen de voorgestelde verplaatsing ten behoeve van de gemeente Geldrop bezwaar heeft.”
Besloten wordt het voorstel van den Heer Van Tuijll goed te keuren en hem te machtigen dienovereenkomstig te handelen.
Uit een onderzoek is gebleken, dat één paal stond op het kruispunt Floralaan-Oost/Rendierveld. De andere stond op het einde van de Neushoornstraat. Zie kaarten topografische dienst nr.691 Eindhoven verkend 1897, herzien 1917, gedeeltelijk herzien in 1922. (Het teken G.P.= grenspaal komt hierop voor).
Tijdens dit onderzoek werden wij door de heer Cuppens van de gemeentepolitie te Geldrop gewezen op het feit dat in de bossen langs de Leenderweg nog een grenspaal lag. In overleg met het gemeentebestuur is deze paal in de tuin achter het gemeentehuis aan de Hofstraat geplaatst. Het opschrift van deze paal luidt:"Hees en Leen” aan de ene zijde; op de beschadigde andere zijde heeft waarschijnlijk gestaan: "Aalst”.
In 1978 zijn vooromschreven 3 grenspalen overgebracht naar het Geldropse kasteel, waar zij buiten in de tuin een plaats hebben gekregen. Hoeveel grenspalen van de totaal 25 stuks over zijn is mij niet bekend. In Heeze staat er één aan de ingang van het wandelpark (Jan Deckerstraat) met het opschrift "Hees en Leen-Stratum”. In Maarheeze staat er een op het erf van de hoeve Ukkendonk, die het jaartal "1765" draagt. Dit wijst erop dat deze palen in dat jaar gemaakt zijn. Bijgaand kaartje geeft een beeld van het grondgebied van de Heerlijkheid en de palen die dit gebied markeerden. Het kaartje laat zien, dat het gebied Zesgehuchten binnen de Heerlijkheid Heeze-Leende viel. Deze kaart -aldus Dominicus De Jong- is overgenomen van het denombrement van 1440, de kaart van de Meijerij van Verhees van 1794 en van de Chromotopografische kaart des Rijks van 1902, en gemaakt naar een fotocopie in het archief van het Kasteel Heeze, in februari 1948. De nummering, die afwijkt van de kaart, zoals de heer Van Helvoort in "Heemkronijk” jaargang 1962 nr.6 heeft weergegeven (7), is van genoemde kaarten overgenomen. Dom. De Jong geeft de volgende omschrijving der grenspalen:
1. Paal van Heugten 1440; 1794; 1902.
2. Paal weg van Heeze - Maarheeze 1440; 1794; 1902.
2a.Grenssteen 1902.
3. Paal van de Kleine Aa, 1440; 1902.
4. Jan Otten-paal 1440; 1794; 1902.
5. Paal Wrisstack aan 't Goor, 1440; 1794; 1902.
6. Paal aan Katten Put 1440; 1794; 1902 'in de wandeling genaamd "Den Ezel").
7 - 8 en 10. Grenssteen 1902.
9 en 12. Grenspalen 1902.
11. Grenssteen (Paal aan stropersbeemd 1440;1902.)
13. Paal op Vostevoort 1440 (?)
14. Paal H. Galichberg 1440; 1902 (?)
15. Paal N. Galichberg of Erbout, 1440; 1902 (?)
16. Paal Nayercole of Poyers 1440; 1902 (?)
17. Paal Laserinnen tegen Urchoven 1440; 1902 (?)
18. Paal op de Rul 1440.
19. Paal 'thuys Lijwen van Ghelen 1440 (ligging niet precies bekend).
20. Paal op Ghoergraff 1440 (?)
21. Paal op Scherpenberg 1440; 1794.
22. Paal op Hoenderboom 1440; 1794; 1902.
23. Paal Gheen Banier 1440; l794.(?)
24. Paal van Heugten den Raij 1440 (?)
25. Schaapschoor.
NOOT
(7) Over de grenzen van onze Heerlijkheid werd in eerdere jaargangen van "Heemkronijk" gepubliceerd door: C.J.A van Helvoort (1962, nr.6), F.W. Smulders (1963, nr.1), Pater Dominicus De Jong (1963, nr.l), J. Aerts (1961 nr.2).
