Van Asten tot Heeze
Heemkronijk jaar:2001, jaargang:40, nummer:3, pag:34 -37
VAN ASTEN TOT HEEZE
door: Harrie Berkers
Genealogie, verzameld door Antoon van Asten en bewerkt door Harrie Berkers.
Onder de titel Van Asten tot Heeze kwam een genealogie uit van de familie van Asten.
Bij zijn overlijden liet de in Heemkundekringen welbekende A.F.N. (Antoon) van Asten een omvangrijk archief na. Het overgrote deel hiervan is geschonken aan het Streekarchief te Deurne, waar het nog veelvuldig geraadpleegd wordt.
Antoon werkte o.a. mee aan de totstandkoming van vele genealogién. Met zijn eigen genealogie kwam hij niet verder, dan het verzamelen van de gegevens. In samenwerking met Antoon’s dochter Annemie van Asten en met Carel S.Smit is door Harrie Berkers, met gebruikmaking van de verzamelde gegevens, ongeveer vijf jaar gewerkt aan de totstandkoming van de Genealogie van Asten.
Hierbij is gebruik gemaakt van het genealogisch computerprogramma Pro-Gen. Het resultaat is een eenvoudig boekwerk van 172 bladzijden met daarin de gegevens van 1219 personen, verlucht met wat foto’s, grafische parentelen, kwartierstaten en een index.
Namen
In de index komt de naam van Asten uiteraard het meeste voor, namelijk ruim 550 maal. Verdere toppers zijn o.a. Deelen, van Dijk, van Exel, Smulders, Toemen en Vro(o)mans. De biografie van Antoon van Asten en een historische achtergrond, Heeze in de 16e eeuw en wat jaartallen konden niet ontbreken. Er is getracht om door het vermelden van allerlei bijzonderheden uit het leven van de beschreven personen te voorkomen dat het hoek een dorre opsomming werd van namen, geboorte- en overlijdensdata. Door de bronvermelding is het werk wetenschappelijk verantwoord.
Godefridus
De hoofdmoot bestaat uit her Parenteel van Godefridus Dirk Goorts van Asten. Hieronder een samenvatting van de oudste generatie van deze voor Heeze belangrijke familie, waarvan successievelijk de zeven belangrijkste takken in het boek hehandeld worden. De naam VAN ASTEN kwam voor het eerst voor in de trouwakte van Godefridus, die op 18-6-1662 trouwde met Adriaentjen joosten (ook genoemd Sleeuwens). Van haar is ook de overlijdensdatum, 20-8-1710, bekend. Godefridus werd ook genoemd Goort Dirk Goorts ofwel Goort de Cuyper, hij zou zijn geboren in 1655 en overleden in 1702. Hij werd verder Van Asten genoemd in 1681 in een Cijnsboek, in 1682 bij zijn benoeming tot borgemeester en in 1710 in een testament.
Hierdoor kan Godefridus beschouwd worden als de STAMVADER van de familie van Asten in de rechtstreekse mannelijke lijn. Maar ook is er verwantschap met een groot aantal Heezer families, waarin de naam Godefridus ofwel Fried tot heden toe, zoals wij nog zullen zien, steeds terugkeerde.
Kinderen
Goort kreeg 10 kinderen:
- Theodorus gedoopt 5-2-1665 en gestorven binnen een jaar.
- Theodorus Godefridus gedoopt 16-1-1664. Voorzover nu bekend is die tak uitgestorven.
- Maria gedoopt op 25-10-1665. Verder niets bekend.
- Elisabeth geboren circa 1670 en overleden 15-1-1758. Gehuwd 21-11-1694 met Gerardus Deelen. In Heeze komen de families Toemen en gedeeltelijk Deelen in haar parenteel voor.
- Joannes gedoopt 7-12-1672. Gehuwd op 16-6-1709 met Cathalijn van der Poel (of van der Pael). Hij zou de de stamvader kunnen zijn van een Van Asten-tak in Someren en Lierop. Dit Wacht nog op verder onderzoek.
- Franciscus gedoopt 19-10-1674 en overleden 12-5-1747. Gehuwd. op 15-11-1698 met Joanna Antonii Box. Hij is de stamvader van de Helmondse tak Van Asten, beschreven in het boek van ]ac.Heeren: Genealogie der Families Diddens & Van Asten. Bovendien komen in zijn parenteel afstammelingen via de vrouwelijke lijn voor in de kwartierstaat van de Heezer families: Langendonk, Bosmans en Boelens. Verder is er verwantschap via de kwartierstaat van moederszijde met de Leender-Strijpse familie Van Asten; met een Leendse familie Smulders, waarin ook nog steeds de voornaam Fried voorkomt. Tot slot leidt deze tak ook nog naar Van den Einde in Lierop.
- Paulus gedoopt 27-10-1676 en overleden voor 1678.
- Paulus gedoopt 18-4-1678 en overleden 24-5-1761. Gehuwd 17-5-1705 met Maria Deelen. Hij is de rechtstreekse stamvader van de familie van genealoog Antoon van Asten en van de Heezer families van Jac van Asten en Harrie Scheutjens. Bovendien komt hij voor in de kwartierstaat van de Heezer families Bosmans, Wijffelaars, Verbeek(molenaar) en Guitjens (vrachtrijder).
- Petrus gedoopt 17-7-1680 en overleden 7-11-1745. Gehuwd op 6-11-1712 met Joanna Verra (ook genoemd Vera of Ver Aa). Ook hij komt voor in de kwartierstaat van de eerder genoemde familie Verbeek.
- Tenslotte dan nog Aleidis, gedoopt 2-11-1684 en op 15-2-1707 gehuwd met Arnoldus van Velthoven. Hiervan zijn nog geen verdere gegevens uitgezocht.
Voorgeschiedenis
Als men de stamvader dan gevonden heeft, blijft men natuurlijk altijd benieuwd naar de verdere voorgeschiedenis. Jammer, maar daarover is niets met zekerheid bekend. Onder dat voorbehoud gaat het boek dan ook zeer kort in op de vermoedelijke voorgeschiedenis, hopende dat dit een inspiratie is om verder te zoeken. Die vermoedelijke voorgeschiedenis, ofwel het zou kunnen zijn dat: uitgaande van de hiervoor reeds genoemde stamvader Goort van Asten (ofwel Goort Dirk Goorts de Cuyper). Zijn afstamming is grotendeels in nevelen gehuld. Op goede gronden meende Antoon van Asten te mogen aannemen dat diens vader Theodorus was. Die Theodorus was geboren in 1600 en overleden voor 1671 en werd ook Dirk Goort Willems genoemd (alias in de schuur). Vóór 1633 was hij gehuwd met de vroedvrouw Margriet Vervlaessen. Behalve de hiervoor genoemde stamvader Godefridus kregen ze nog een zoon Arnoldus, ook genoemd Aert Dirkx die huwde met Helena Claessen waarvan alleen de geboorte- datum 11-11-1657 bekend is. Aert en Helena kregen drie kinderen en zie.... een van die kinderen Antonia Aerts (geb.31-10-1689) werd bij de geboorte van háár dochter Catharina op 5-7-1725 in het doopboek plotseling Antonia Aerts van Asten genoemdl
Bovendien was eerdergenoemde Helena Claessen op 19-10-1674 doopgetuige van Franciscus van Asten, het 6e kind van Goort van Asten, (de Cuyper) hierboven genoemd, die dan dus haar zwager zou zijn. Terug naar Theodorus (Dirk) Goort Willems (alias in de schuur), die zeer waarschijnlijk de voorvader van de van Astens is, maar niet van Asten genoemd werd.
In het Cijnsboek van het kasteel Heeze staat de aantekening: “Dirck Goort Willems alias in de schuur, uyt de Dasmis aan de Rul”.
Het is ons niet duidelijk wat die “alias” betekende; woonde hij soms in een schuur? Dirk had een perceel grond, genaamd “de dasmis”, dat belast was met een cijns. In feite staat er dus in het cijnsboek dat Dirck Goort Willems, alias in de schuur, de cijns uit de dasmis betaald heeft. Als vader van Theodorus meende Antoon van Asten te kunnen vermoeden een zekere Godefridus, geboren in 1575 en volgens de Kronijk van Heeze op 12-10-1636 begraven als een van de 68 slachtoffers van de pest in dat jaar in Heeze. Hij werd genoemd Goort Dircx en ook wel Goyert Willemse. (in een ander stuk Goyert Rucken genoemd).
Er blijven natuurlijk vele vragen onbeantwoord, zoals: Kwam hij misschien van Asten naar Heeze?
Waar kwam de welstand van zijn nakomelingen vandaan, was dat van hard werken, geluk hebben of rnisschien van slim trouwen? Er zijn vage aanwijzingen dat Goyert Willemse drie Zoons had.
De hierbovengenoemde Theodorus (Dirk) Goort Willems, en verder een Jan en een Anthonis.
Een kleinkind van die Jan, óók Jan genaamd, had op 7-2-1717 een lening te vereffenen met joannes van Asten, mogelijk zijn achterneef. Bovendien werden kinderen van Jan in de doopboeken weer Van Asten genoemd.
Anthonis zou een zoon gehad hebben, genaamd Gerart Anthonis Goorts. In 1689 is er een vage tekst over een lening welke verwijst naar Goort Dirk Goorts van Asten, die zou dan zijn neef kunnen zijn.
Het moet steeds opnieuw een teleurstelling en zelfs frustrerend voor Antoon van Asten zijn geweest, dat hij niet verder terug in de tijd kon met zijn eigen voorgeslacht. Het verklaart misschien ook waarom hij uitgebreid bezig is geweest met de Astense schepenprotocollen, om daar mogelijk een aansluiting te vinden.
Met de bijnaam “in de schuur” die wij vonden (cijnsboek kasteelarchief Heeze A9/A11 fol.75(VI)) komen wij ook niet verder. Waarom de naam “van Asten”? Dirk Goorts huwde met een Vervlaessen. Komen de Vervlaessens misschien uit Asten? Van deze familie vinden wij in de verzamelingen veel gegevens terug, tot rnidden 16de eeuw. Echter allemaal afkomstig uit Heezer bronnen. Niets wijst in de richting Asten. Of is het toch de familie Goorts die uit Asten stamt? Antoon vond helaas niets, dat hierin duidelijkheid kon verschaffen. Hoe het ook zij, zeker is wel, dat de familienaam van Asten rond 1600 in Heeze bekend was.
Of er enige relatie is van die van Asten’s met onze stamvader en hoe die relatie dan zou zijn is echter nog niet bekend.
In de Kronijk van Heeze door Hendrik Godefridus van Moorsel en bewerkt door P. Dominicus de Jong O.C.R., lezen we b.v.:
- Elisabeth van Asten gestorven in Heeze 24-5-1661.
- Joannes (ofwel joes) van Asten, zijn vrouw Aleydis en de kinderen Joannes, Adrianus en Anthonius. Allen gestorven op 16 september 1633 aan de pest.
- Helwigis Huberti van Asten gestorven aan de pest in Heeze op 26-9-1636.
- Simon van Asten, zoon van Henricus, gestorven in Heeze op 19-7-1664.
- Arnoldus Aerts van Asten doopgetuige in 1689.
- Franciscus Aerts van Asten doopgetuige in 1723.
Overigens blijkt uit de Kronijk van Heeze ook, dat het zeer onrustige tijden waren. In 1633 werd Heeze en Leende bezocht door de legers van de Prins van Oranje. Tevens heerste in dat jaar de pest en de rode loop die veel slachtoffers eiste. In 1636 kwam het Spaanse leger weer al plunderend langs en tot overmaat van ramp heerste ook toen wederom de pest, die in Heeze en Leende honderden slachtoffers maakte. Het gevolg van dat alles was, dat het inaatschappelijk leven volledig ontwricht raakte en dat ook de bevolkings-administratie soms niet of zeer provisorisch bijgehouden werd. Ook dat blijkt zonneklaar uit bovengenoemde Kronijk.
Uit de vele, soms ook anekdotische, bijzonderheden in het boek een voorbeeld. Petrus VAN ASTEN (ook genoemd Peter Paulus van Asten), Landbouwer; vanaf 14-9-1798 schepen van Heeze; 1799 loco-secretaris, gedoopt te Heeze op 13-2-1758 zoon van Paulus Henricus VAN ASTEN en Jacoba SWUESTEN, Gehuwd te Heeze op 24-4-1796 met Wilhelmina Jansdochter van GENNIP, dochter van Joannis VAN GENNIP en Adriana Gerard VESTERS, werd op 22-9-1798 (Heeze A30) benoemd tot lid van de municipaliteit (naam van de gemeenteraad in de Franse tijd) van Heeze in de plaats van Hendrik Scheepers.
Wij lezen het document dat hierop betrekking heeft in de originele spelling: “Gelijkheid! Vrijheid! Broederschap! Extract uit ‘t Register der Resolutien van ‘t Intermediair administratief bestuur van ‘t voormalig Gewest van Bataafsch Braband.
VRIJDAG DEN 14e SEPTEMBER 1798, vierde jaar der Bataafse Vrijheid. Is geleezen Missive der Municipaliteit van Heeze, Leende en Ses Gehugten naar aanschrijving van dit bestuur voordragende eene nominatie ter vervulling van de vacante plaats in die Municipaliteit.
En goedgevonden de Municipaliteit van Heeze, Leende en Ses Gehugten te authoriseren, om namens dit bestuur PETER PAULUS VAN ASTEN tot lid hunner vergadering voor de gemeente Heeze, aan te stellen, met magt op den President van meergenoemde Municipaliteit om van den zelven de vereischt wordende verklaaring af te vorderen en te doen ondertekenen, als mede de belofte van getrouwe waarneming zijner bediening te doen afleggen. En zal hiervan Extract aam de Municipilateit van Heeze, Leende en Ses Gehugten worden gezonden, om te strekken tot narigt en Authorisatie. “G.Buysen S.E.Accordeert met voors. Register: P.G.Vogelvanger.
Tenslotte: Het boekwerk is niet in de handel verkrijgbaar en in een eenvoudige uitvoering en in een beperkte oplage gedrukt.
Voor de drie families van Asten was de presentatie op 15 september 2001.
Na de presentatie voor de nauw met de van Asten’s verwante familie Toemen, eind oktober a.s. zullen de resterende exemplaren zolang de voorraad strekt en in volgorcle van bestelling verkrijgbaar zijn à f25,- + eventuele verzendkosten bij H.Berkers, tel. 040 2261556.
Foto’s: Collectie Harrie Berkers