Diversen (in nr.1)
Heemkronijk jaar:1967, jaargang:6, nummer:1, blz.10 -12
Diversen
door: Redactie
OOGZIEKENZAAL GESLOOPT
Begin april van dit jaar is de oude "oogziekenzaal" van de bekende ogendominee J.L.A.Kremer, die achter de vroegere domineespastorie stond (thans bureau van de maatschappelijk werkster) gesloopt.
Dit gebouwtje is ook bekend als de "nachtegaal" uit de Kronyk van H. G. van Moorsel. Daar kwamen de ooglijders driemaal per dag voor een behandeling op het "spreekuur".
VUUR PROEF VOOR BRANDKAST
In 1897 werd in Heeze een Boerenleenbank opgericht en het was daarmee een van de eerste in Nederland. Die nu 70-jarige bank had in zijn prille begin natuurlijk al gauw behoefte aan een brandkast. De oprichters wisten daar wel raad mee, en bestelden er een bij de dorpssmid Frits van Gennip. Alvorens de bank voor fl. 80.-- in het bezit kwam van de brandkast, werd deze in het bijzijn van het bestuur op z'n degelijkheid getest. Gevuld met papieren werd het produkt van de smid in een brandstapel geplaatst en doorstond de vuurproef met glans.
In 1912 werd dit stukje handwerk verkocht en vervangen door een merkprodukt. Door de medewerking van de heer Jac. van Asten uit Heeze is die oude brandkast weer in het bezit gekomen van de nieuwe en moderne Boerenleenbank, die op 6 juni j.l. officieel in gebruik is genomen. Vanzelfsprekend heeft die oude kast daar een moderne opvolger waaraan geen dorpssmid of brandstapel te pas is gekomen.
EEUWENOUDE EIK IN HEEZE GEROOID
De zeer dikke en oude eik die in de Kapelstraat bij garage Schilders stond is op maandag 17 april geveld. De boom was voor het garagebedrijf een zodanige last, dat men hem niet langer kon handhaven.
Aanvankelijk was het wel de bedoeling geweest om de boom te sparen.
Bij de verkoop van de grond aldaar in 1956 had baron Van Tuyll van Serooskerken de plaats waarop de eerbiedwaardige eik stond, hiervan uitgezonderd. Een stenen rustbank die bij de boom werd opgetrokken, deed een rustiek plekje ontstaan, dat uitermate geschikt was als rustplaats of om er op 'n warme zomeravond "een boom op te zetten". Baron van Tuyll kon ten langen leste niet meer doof blijven voor de bezwaren van de garagehouder en verkocht in april van dit jaar de boom met de grond aan de heer Schilders. Deze gaf houtzagerij P.J.Jaspers uit Valkenswaard opdracht om de eik te rooien. Geen kleinigheid overigens, maar de mannen van Jaspers slaagden er in om het gevaarte, waarvan de stam tot 10,75 m, zo'n 11 ton woog, binnen een werkdag te vellen. Een spektakelstuk, dat veel belangstelling trok.
Juist boven de wortels had de stam een omvang van 5 m. en op ± 1 m. hoogte was de omtrek van de stam nog bijna 4 m. De heer Jaspers heeft op ons verzoek een schijf van de boom apart gehouden om een onderzoek naar de ouderdom van de eik te kunnen doen. Helaas was 't niet mogelijk om van het onderste deel een schijf te nemen, daar dit was verrot. Ook op 1.35 m. was de stam nog niet goed om er een voor ons doel geschikt monster van te nemen. We hebben nu een schijf gekregen die op 3.35 m. van de eik is gezaagd. De heer Jaspers, zelf lid van de kring Valkenswaard, had alle begrip voor onze belangstelling en stelde de schijf spontaan ter beschikking. Als tegenprestatie vroeg hij ons foto's van de eik, waar we natuurlijk graag op in zijn gegaan. Enkele van die foto's vindt u in dit nummer opgenomen. Het te onderzoeken deel van de boom is inmiddels al opgehaald door de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek te Amersfoort. Drs. J.A. Brongers, die daar speciaal belast is met dit dendrocrhonologisch onderzoek en daarvoor subsidie heeft gekregen van de Nederlandse organisatie voor zuiver wetenschappelijk onderzoek, heeft er graag in toegestemd om de metingen zelf te verrichten. Tevens heeft hij beloofd de uitslag in de Heemkronyk te zullen publiceren. De oudste eik die de Rijksdienst ooit heeft gehad was een 270-jarige eik uit Helmond. De schatting, dat de Heezer eik 300 jaar zou zijn, is dan ook wel gewaagd. Maar we wachten niettemin met enige spanning de uitslag af. Het is de firma Jaspers die hier in onze streek alle eiken kapt, die er gekapt moeten worden. De heer Jaspers verwacht, dat over ongeveer vijf jaar het leeuwendeel van onze eiken zal zijn gerooid. Het gaat hier natuurlijk om oude eikenbomen die het landschap of dorpsbeeld beheersen en aantrekkelijk stofferen.
Laten we dat beeld van ons gewest zonder stoere eiken alvast in gedachten nemen, we zullen dan vanzelf zuiniger worden op hetgeen er nog is. Maar daarover later wellicht meer. Over wat er was, zullen we iets vernemen in een van de volgende afleveringen van de Heemkronyk. In een oud stuk, dat de heer A. van Asten heeft opgediept uit het GA Heeze staan hierover lezenswaardige dingen.
